تحلیل خطر سیلاب در حوضه رودخانه گرگانرود تحت شرایط تغییر اقلیم با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در محیط GIS با تاکید برجوامع روستائی

تغییرات اقلیمی وگرمایش جهانی یکی از مهمترین چالش های زیست محیطی دهه های اخیراست که عواقب متعددی بر کره زمین و حیاط طبیعی و جوامع بشری دارد که نمونه بارز آن ,وقوع بارشهای بسیار شدید و ناگهانی و در ادامه ایجاد سیلاب می باشد.خطر سیل در بسیاری از نقاط جهان به دلیل تغییرات آب و هوایی وافزایش شهرنشینی افزایش یافته است ، سیل یک خطر ویرانگر است ، همچنین تاثیرات آن بر زیرساخت ها و جوامع ، باعث آسیب به اموال و تلفات جانی می شود، یکی از اقدامات مدیریتی که می تواند نقش مهمی در کاهش آسیب سیل داشته باشد، پهنه بندی خطر سیل می باشد ، در تحقیق حاضر با هدف تهیه نقشه پهنه بندی خطر سیل در حوضه گرگانرود بر اساس به کارگیری اطلاعات ایستگاههای سازمان هواشناسی (سینوپتیک ) با دورهآماری۳۰ ساله (۱۳۶۸تا۱۳۹۷)،کاربری اراضی ، پوشش گیاهی ،شاخص رطوبت توپوگرافیک ، شیب ، ارتفاع، لیتولوژی زمین ،فاصله ازرودخانه ، تراکم رودخانه ،فرسایش ، خاک شناسی ،رواناب،دادههای شبیه سازی شده بارش حاصل از مدل LARS-WG مدلسازی و برآورد شده است . پس از محاسبه فاکتور بارش برای ایستگاه موردنظر از طریق نرم افزار Excel ، با استفاده از روشهای دورنیابی روش عکس فاصله و کریجینگ نقشه تغییرات منطقه ای بارندگی منطقه موردمطالعه در محیط نرم افزار ArcGis ترسیم نهایت ، لایه ها با هم ترکیب شدند و نقشه نهایی خطر سیل حوضه تولید شد با توجه به نقشه نهایی ۱۵۴روستا با جمعیتی معادل ۱۳۸۵۴۸ نفر در معرض خطر سیل خیزی با درجه بسیار بالا قرار دارند بیشترین مساحت مربوط به طبقه با سیل خیزی نسبتا شدید معادل۸۸/۲۷۲۵ کیلومتر مربع ، طبقه با پتانسیل بالا معادل۴۹/۲۶۰۷ کیلومتر مربع ،پتانسیل نسبتا کم معادل۳۶/۱۶۵۴ کیلومتر مربع ،سیل خیزی با درجه بسیار بالا معادل۶۴/۹۰۱ کیلومتر مربع و در نهایت طبقه با پتانسیل سیل خیزی کم معادل۲۹/۷۰۵ کیلومتر مربع از سطح کل حوضه آبخیز گرگانرود را به خود اختصاص دادهاند. همچنین می توان چنین نتیجه گرفت که بیشتر سطح حوضه برابر ۸۵ درصد در معرض خطر سیلاب شدید واقع شده است .

کلیدواژه ها:

پهنه بندی ، تغییر اقلیم ، سیلاب ، بارندگی ، زمین آمار ، سیستم اطلاعات جغرافیایی