آسیب شناسی تربیت کودک از منظر اسلام

سابقه و هدف: یکی از اساسی ترین خصوصیات انسان و فصل ممیز او از حیوان تربیت پذیری وی است. امری که اختصاص به یک مقطع از زندگی بشر نداشته، بلکه انسان از آغاز تا پایان حیات تحت تاثیر آن قرار داشته، رفتارهای خاص را فرا می گیرد و شخصیت ویژه ای پیدا می کند. انسان برای تکامل نیازمند تربیت است و تربیتی او را به تکامل می رساند که علاوه بر طراحی و شناسایی شیوه های دقیق و کاربردی، همواره آسیب ها را رصد کند. هدف پژوهش حاضر آسیب شناسی تربیت کودک بر اساس عامل های زمینه ای رفتاری والدین در گزاره های اسلامی است. روش کار: این پژوهش از نوع مروری است که برای استخراج و تحلیل عامل های زمینه ای رفتاری والدین و آسیب شناسی آن در قرآن و احادیث از بررسی محتوایی آنها استفاده شد. در شناخت آسیب ها، آن دسته از عوامل بررسی می شود که کارکردهای تربیتی کودک را مختل و به اثربخشی آن ها صدمه می زند. گزینش آسیب ها نیز بر مبنای کثرت سفارشات معصومین(ع) به والدین جهت اتخاذ عامل های خاص در تربیت کودک است. مولفان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند.یافته ها: شناخت عوامل آسیب زا، تعیین کننده ضوابط و هنجارهای حاکم بر فرآیند تربیت است. با توجه به کم رنگ بودن نقش اراده در کودک، حساسیت دوران کودکی و گستره تربیت پذیری کودک از والدین، و همچنین جدایی ناپذیر بودن شیوه های تربیتی از حالات احساسی، انگیزش ها و ادراکات والدین، آسیب شناسی خصوصیات شخصیتی و رفتاری والدین نقش موثری در افزایش کارامدی تربیت کودک دارد. نتایج: اسلام در عامل های زمینه ای با تاکید بر بعد معرفتی و اعتقادی والدین، مهم ترین آسیب های تربیت را مربوط به این حوزه می داند که ابعاد مختلف تربیت عاطفی، اخلاقی، اجتماعی و معنوی کودک را متاثر می سازد. در بعد رفتاری بیشترین آسیب ها مربوط به رفتارهای نامتعادل یا غفلت از آنهاست. بنابراین بدون توجه به بعد نگرشی و معنوی والدین و اصلاح ضعف معرفتی آنها، تربیت کودک هم چنان با آسیب های جدی مواجه خواهد بود.

کلیدواژه ها:

آسیب ، تربیت ، رفتار ، کودک