بررسی فقهی و حقوقی سرقفلی در حقوق ایران و تطبیق با مذاهب خمسه

سرقفلی، در واقع وجهی است که مستاجر در زمان انعقاد عقد اجاره محل تجاری، علاوه بر کرایه به مالک پرداخت می کند و در نتیجه این عمل، حق تقدم پیدا می کند در اجاره کردن محل مزبور، و اگر مستاجر بخواهد محل را تخلیه کند، مالک، وجه سرقفلی را که در ابتدا از مستاجر گرفته است به قیمت عادله روز به او برمی گرداند. موضوع سرقفلی در عرف و فقه نیز همواره مورد توجه بوده است به طوری که اکثریت فقها، مشروعیت سرقفلی را قبول کرده اند و فقط در مورد حرمت و حلیت گرفتن سرقفلی اختلاف نظر دارند و هدف اصلی این پژوهش بررسی و مطالعه عناصر و احکام سرقفلی در حقوق ایران و فقه امامیه و مذاهب خمسه می باشد و روش گردآوری این مطالب روش مطالعه و کتابخانه ای با استفاده از کتب، مجلات علمی و نوشتارهای علمی، پایان نامه ها و منابع معتبر علمی شیعی می باشد. حالات توجیه شرعی دریافت مبلغ سرقفلی می تواند در ازای شهرت و موقعیت ممتاز محل، یا بابت خرید منفعت سکونت دایمی در محل مزبور، یا در ازای گذشت مالک از حق خود در ملکیت منفعت باشد، حتی اگر مالک منفعت، مالک عین نباشد. نتیجه استقراء در آرای فقهای اهل سنت و قانون مدنی ایران و متون حقوقی آن است که شش نوع سرقفلی ملک و عقار وجود دارد و در همه این انواع، فقه اهل سنت و قانون مدنی ایران با هم مطابق و همنوا هستند.

کلیدواژه ها:

سرقفلی ، فقه و امامیه ، حقوق ایران ، اهل سنت ، موجر و مستاجر