بررسی محتوای علوم تجربی اول تا ششم دبستان از منظر ویلیام رومی

کتاب های درسی، به ویژه در دوره ابتدایی، یکی از مهم ترین ابزارهای آموزشی برای توسعه مهارت های شناختی، عاطفی و عملی دانش آموزان به شمار می روند. در میان این کتاب ها، علوم تجربی به دلیل ماهیت علمی و ارتباط مستقیم با زندگی روزمره، نقشی کلیدی در پرورش تفکر علمی، خلاقیت و حل مسئله ایفا می کند. بااین حال، کیفیت محتوای این کتاب ها می تواند تاثیر بسزایی بر تحقق اهداف آموزشی داشته باشد. پژوهش حاضر به تحلیل محتوای کتاب های علوم تجربی پایه های اول تا ششم دبستان براساس مدل ویلیام رومی پرداخته است. این مدل به طور خاص میزان مشارکت محوری و فعالیت محوری محتوای آموزشی را ارزیابی می کند و به شناسایی نقاط قوت و ضعف در طراحی کتاب های درسی کمک می کند. نتایج تحلیل نشان داد که محتوای کتاب های علوم تجربی در تمامی پایه ها عمدتا انتقالی بوده و تنها بخش کوچکی از محتوا به فعالیت های عملی و مشارکتی اختصاص دارد. اگرچه با افزایش پایه تحصیلی، میزان فعالیت های عملی افزایش یافته و پیچیده تر شده است، اما همچنان بخش عمده محتوا به انتقال یک طرفه اطلاعات از معلم به دانش آموز محدود می شود. در پایه های پایین تر، فعالیت ها بیشتر به مشاهده و شناسایی مفاهیم ساده محدود بوده و به ندرت فرصت هایی برای کاوش و تفکر خلاق ایجاد می شود. این یافته ها ضرورت بازنگری در طراحی محتوای کتاب های علوم تجربی دبستان را نشان می دهد. تاکید بیشتر بر یادگیری فعال، افزایش مشارکت دانش آموزان در فرایند کشف مفاهیم علمی و طراحی فعالیت های متنوع و خلاقانه می تواند به تقویت تفکر انتقادی و حل مسئله در دانش آموزان کمک کند. بر این اساس، پیشنهاد می شود برنامه ریزان آموزشی با استفاده از نتایج این پژوهش و مدل هایی مانند ویلیام رومی، تغییرات لازم را در جهت بهبود کیفیت محتوای آموزشی ایجاد کنند.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوا ، کتاب های درسی ، علوم تجربی ، مدل ویلیام رومی.