بررسی تطبیقی مبانی تربیت کودک و نوجوان (با نگاهی اجمالی بر فلسفه اسلامی و فلسفه غربی)

این مقاله به بررسی تطبیقی مبانی تربیت کودک و نوجوان در دو مکتب فلسفی اسلامی و غربی می پردازد و هدف آن تحلیل و مقایسه اصول و مبانی تربیتی این دو رویکرد در زمینه های مختلف نظیر انسان شناسی، اخلاق، آزادی، هدف تربیت، و نقش خانواده در تربیت کودک و نوجوان است. در فلسفه اسلامی، تربیت کودک و نوجوان به عنوان فرآیندی جامع و چندبعدی در نظر گرفته می شود که بر اساس فطرت الهی انسان و هدایت روحانی شکل می گیرد. در این دیدگاه، انسان از نظر روحی و اخلاقی در مسیر رشد به سوی کمال قرار دارد و هدف تربیت، پرورش فضائل اخلاقی، تقویت روحیه دیانت و آمادگی برای زندگی دینی و اجتماعی است. نقش خانواده، معلمان و مربیان در این رویکرد بسیار حیاتی است و تربیت به عنوان عملی الهی، به تحقق هدف های معنوی و اخلاقی انسان توجه دارد.در مقابل، فلسفه غربی تربیت را بیشتر بر پایه عقلانیت، فردگرایی و آزادی انتخاب انسان می داند. در این دیدگاه، آموزش و پرورش به عنوان ابزاری برای شکوفایی فردی و اجتماعی تلقی می شود و هدف آن، رشد استعدادهای فردی و تحقق ظرفیت های ذاتی انسان است. بسیاری از مکاتب تربیتی غربی مانند پدیدارشناسی، لیبرالیسم و پراگماتیسم بر آزادی فردی، انتخاب آگاهانه و توسعه توانمندی های ذهنی و جسمی تاکید دارند. علاوه بر این، دیدگاه غربی معمولا بیشتر به مسائل تربیتی در سطح اجتماعی و فرهنگی پرداخته و نقش خانواده در تربیت کودک و نوجوان به عنوان یک عامل تکمیلی در کنار نهادهای آموزشی و اجتماعی در نظر گرفته می شود.این پژوهش از روش تحلیلی-تطبیقی استفاده کرده و با بهره گیری از منابع متنی و کتابخانه ای، به مقایسه و تحلیل جنبه های مختلف تربیت کودک و نوجوان در این دو فلسفه پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهند که اگرچه فلسفه اسلامی و غربی در اصول بنیادی خود متفاوت هستند، اما در برخی جنبه ها مانند اهمیت رشد شخصیت انسانی و توسعه عقلانی، شباهت هایی نیز وجود دارد. مقاله همچنین بر این نکته تاکید می کند که تلفیق اصول تربیتی هر دو مکتب می تواند به عنوان رویکردی جامع و کارآمد در تربیت کودک و نوجوان در دنیای معاصر مطرح گردد.

کلیدواژه ها:

تربیت کودک ، تربیت نوجوان ، فلسفه اسلامی ، فلسفه غربی ، مقایسه تطبیقی ، انسان شناسی ، آزادی ، هدف تربیت ، خانواده