تحلیل وظایف و اختیارات امین وصیت در حقوق ایران: ابعاد فقهی و قانونی

امین وصیت در حقوق ایران، شخصی است که به منظور مدیریت یا نظارت بر امور موصی، در کنار یا به جای وصی منصوب می شود. با توجه به اهمیت صیانت از مقصود موصی و حقوق ذی نفعان وصیت، جایگاه امین وصیت از ابعاد مختلف فقهی و حقوقی حائز اهمیت است. در فقه امامیه و قانون مدنی ایران، گرچه به صراحت از عنوان «امین وصیت» کمتر یاد شده، اما اصول و قواعد حاکم بر امانت، مبنای مسئولیت مدنی و کیفری وی را روشن می سازد. در این مقاله، ابتدا مبانی نظری امین وصیت و تفاوت آن با سایر عناوین مشابه نظیر وصی و ناظر بررسی می گردد. سپس نقش دادگاه ها در تعیین، نظارت و عزل احتمالی امین وصیت تحلیل می شود. یافته ها نشان می دهد که تکالیف امین وصیت فراتر از یک ناظر ساده بوده و گاه در قالب اقدامات اجرایی، به ویژه در صورت ضعف وصی یا فقدان او، وظایف سنگینی متوجه وی می شود. همچنین، ضمانت اجراهای ناشی از تعدی و تفریط امین در حفظ اموال، بنابر قواعد فقهی و مواد قانونی، متفاوت است و می تواند از جبران خسارت مدنی تا پیگرد کیفری گسترده شود. در نتیجه، لزوم تبیین دقیق حدود اختیارات و مسئولیت های امین وصیت برای پیشگیری از اختلافات و تضییع حقوق موصی و ذی نفعان ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

امین وصیت ، امانت ، حقوق ایران