اثر تنش شوری بر جوانه زنی چهار گونه آویشن ایرانی و تجاری در شرایطآزمایشگاهی

مقدمه: آویشن گونه ای اسانس دار و مهم داروئی، اقتصادی و خوراکی است. برای ارزیابی تحمل به شوری در محیط کنترل شده از نمک هایی با جرم مولکولی بالا مانند پلی اتیلن گلیکول به دلیل ایجاد محلول اسمزی مشابه با شرایط طبیعی در مطالعات جوانه زنی استفاده می شود (۲۰۰۶ ,Jamshid Moghaddam and Pourdad) در آزمایشی حسنی و همکاران (۱۳۸۲) نشان دادند که شوری اثرات معنی داری بر درصد و سرعت جوانه زنی بذر بادرشبویه دارد. برزگر و رحمانی (۱۳۸۳) در گیاه زوفا، نتیجه گرفتند که میانگین سرعت جوانه زنی و طول ریشه چه در سطوح مختلف شوری دارای اختلاف معنی داری است. مواد و روش ها: این آزمایش در آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار گونه آویشن و پنج تیمار تنش شوری و یک شاهد (آب مقطر) در سه تکرار انجام شد. مواد مورد آزمایش شامل گونه های آویشن زراعی (Thymus vulgaris) و سه گونه آویشن آویشن خودرو و بومی بود که در نواحی مختلف ایران رویش دارند. پس از اعمال تیمارهای تنش شوری ۵ ،۱۰، ۲۰، ۴۰ و ۸۰ میلی مولار نمک طعام، بذور در ژرمیناتور با دمای ۲۲ درجه سانتی گراد و رطوبت ۸۰٪ و با ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی قرار داده شد. آمارگیری از روند جوانه زنی به طور روزانه انجام پذیرفت و درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی طول ریشه چه و طول ساقه چه اندازه گیری شد. داده ها در نرم افزار Excel وارد شد و تجزیه های آماری نیز توسط نرم افزار های SAS و MSTATC صورت گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که گونه های T. kotschyanus وT. ericalyx دارای طول ریشه چه به ترتیب (۱۱/۹۵ و ۱۱/۴۲ میلی متر) و ساقه چه به ترتیب (۲۰/۱۱ و ۲۰/۶۴ میلی متر) می باشند همچنین در مورد در صد جوانه زنی، گونه T. Kotschyanus با (۹۱/۵۶ درصد) بالاترین درصد جوانه زنی و در مورد سرعت جوانه زنی را نیز با ۱۶/۵۹ جوانه در روز) داشت. بیشترین سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و طول ساقه چه در شرایط تنش ۵ میلی مولار مشاهده شد. گونه های T. daenensis و T. kotschyanus به ترتیب (۳۶/۸۴ و ۳۶/۷۴ ) سانتی متر بلندترین ریشه را داشتند و از نظر عرض ریشه گونه T. daenensis با (۱۹/۷۴ سانتی متر عریض ترین ریشه را در اختیار داشت، همچنین از نظر وزن ریشه گونهT. daenensis با ۷۳/۲۴ گرم سنگین ترین وزن را در اختیار داشت. با توجه به اهمیت صفات عملکرد سرشاخه، درصد و عملکرد اسانس، گونه T. daenensis در شرایط دیم برتر بود..نتیجه گیری: گونه T. ericalyx نیز به دلیل دارا بودن بالاترین درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و نیز بیشترین طول ریشه چه در تمام شرایط تنش شوری، نسبت به سایر گونه ها برتر بود.

کلیدواژه ها:

تنش شوری ، گیاهان دارویی و جوانه زنی