شناسایی امواج گرمایی و تحلیل تغییرات زمانی - مکانی آنها در استان کردستان

بررسی تغییرات الگوهای فضایی و زمانی امواج گرمایی برای درک علل رخداد و مواجهه با آنها بسیار مهم است. در این پژوهش تلاش شده است از طریق پایش آماری روند توزیع زمانی و مکانی تغییرات امواج گرما در بین سال های ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۹ مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. بدین منظور از داده های دمای حداکثر روزانه ایستگاه های سینوپتیک استان کردستان برای بازه زمانی (۲۰۱۹ -۱۹۹۱) استفاده شد. از بین داده های موجود، امواج گرمایی بزرگتر یا مساوی سه روز برای هر ایستگاه شناسایی شدند. در نهایت ویژگی های امواج گرمایی نظیر تعداد رخداد امواج گرما، فراوانی روزهای همراه با امواج گرما، تداوم امواج گرم، بزرگی و شدت امواج گرما و میانگین موج گرم (گرمترین روز از گرمترین موج گرم) با استفاده از نرم افزار ClimPACT در محیط برنامه نویسی ۲.۱۰ R محاسبه شدند. نتایج نشان داد بیشترین تعداد رخدادهای امواج گرمایی در سال ۲۰۱۷ رخ داده است. فراوانی تعداد روزهای همراه با موج گرم روند افزایش و معنی داری داشته است و تعداد آن در ایستگاه بانه از سال ۱۹۹۴ با ۷ روز همراه با موج گرم شروع و به ۳۹ روز همراه با موج گرم در سال ۲۰۱۷ رسیده است. فراوانی تعداد روزهای همراه با موج گرم در ایستگاه مریوان در سال ۱۹۹۸ شروع شد و حداکثر آن در سال ۲۰۱۷ به ۴۸ روز رسید. روند افزایشی در تداوم و شدت امواج گرما نیز مشاهده شد. طولانی ترین تداوم رخداد موج گرم در بانه در سال ۲۰۱۵ به ۱۱ روز و در مریوان در سال ۲۰۱۷ به ۱۸ روز تخمین زده شد. یافته های پژوهش حاضر همچنین نشان داد که در دو دهه اخیر بزرگی موج گرما در ایستگاه بانه به بیش از ۲۳ درجه و در ایستگاه مریوان به ۶ درجه سانتی گراد رسیده است. به طور کلی نتایج حاکی از تشدید، تداوم و شدت امواج گرما در ایستگاه های مورد بررسی است که می تواند حاکی از وقوع رخداد تغییر اقلیم به ویژه در دو دهه اخیر در این منطقه باشد. با توجه به روند افزایش دما طی سال های آتی بر فراوانی و شدت و تدوام این امواج افزوده می شود، آگاهی از چگونگی روند امواج گرما می تواند مدیران و برنامه ریزان را در راستای تصمیم گیری مدیریت ریسک در زمینه مصرف بهینه انرژی کمک کند.

کلیدواژه ها:

تغییرات اقلیم ، آنومالی دما ، شدت گرما ، تداوم امواج گرمایی ، کردستان