ارزیابی شاخص های پهنه بندی خشکسالی (CZI, PN, SPI, Z) و اثر آن بر روی روند دبیو رسوب حوزه آبخیز ایدنک در استان خوزستان

مقدمه: خشکسالی پدیده ای است که بر بسیاری از منابع بیوفیزیکی حوزه های آبخیز از جمله آبدهی و رسوبدهی رودخانه ها اثر می گذارد. سیستم های پایش خشکسالی در تدوین طرح های مقابله با خشکسالی و مدیریت آن از اهمیت زیادی برخوردار هستند که بدین منظور از شاخص های خشکسالی برای بیان کمی این پدیده استفاده می گردد.مواد و روش ها: در این پژوهش با استفاده از داده های بارندگی سالانه و تعیین شاخص های خشکسالی ،ZSI ،CZI SPI و PN با استفاده از نرم افزار DIP ، پدیده خشکسالی از دیدگاه هواشناسی در حوزه آبخیز ایدنک واقع در استان خوزستان طی دوره آماری (۱۳۹۴ -۱۳۷۴) مورد پایش قرار گرفت. سپس اثرات وقوع خشکسالی بر روی روند دبی و رسوب ارزیابی گردید.یافته ها: با توجه به نتایج ضریب همبستگی پیرسون ضریب همبستگی بارش و شاخص SPI ،PN، CZI و ZSI به ترتیب برابر ۰/۹۹۷، ۱، ۰/۹۹۰ و ۱ می باشد. لذا داده های بارش با هر ۴ شاخص خشکسالی دارای رابطه بسیار قوی می باشند. بررسی اثر خشکسالی بر روند دبی نشان داد که ۱۴/۷ درصد کاهش در دبی متوسط سالانه آستانه وقوع خشکسالی هیدرولوژیکی در حوضه ایدنک است که به تبع آن میزان رسوب هم کاهش پیدا کرده است.نتیجه گیری: نتایج پهنه بندی به روش IDW و ضریب همبستگی پیرسون حاکی از آن است که تقریبا هر ۴ شاخص در برآورد شدت خشکسالی یکسان عمل می کنند. همچنین نتایج حاصل از تاثیر خشکسالی بر روی روند دبی و رسوب نشان داد که با افزایش بارندگی، میزان دبی و رسوب افزایش و با کاهش بارندگی، میزان دبی و رسوب نیز کاهش می یابد.

کلیدواژه ها:

شاخص های خشکسالی ، پهنه بندی خشکسالی ، دبی و رسوب.