مضامین اخلاقی در تاریخ جهانگشای جوینی تحلیلی بر آموزه های اخلاقی و حکمت آموزی در متن تاریخ جهانگشا

کتاب تاریخ جهانگشای جوینی اثر علاءالدین عطاملک جوینی، به عنوان یکی از مهمترین متون تاریخی فارسی دوره مغول، علاوه بر جنبه های تاریخی، و گزارشات دقیق خود از فتح ها و رفتارهای مغولان، حاوی مضامین اخلاقی نیز میباشد. جوینی در این اثر از روایت وقایع تاریخی، برای انتقال آموزه های اخلاقی بهره می گیرد. این وقایع برخورد مغولان با مردم و فرهنگ ها، بی رحمی ها در فتوحات، شکنجه اسیران، نقضپیمان ها و قتل عام های گسترده و ناهنجاری های اخلاقی را شامل می شود.مدعای پژوهش حاضر هم این است که نشان دهد تاریخ جهانگشا، از حیث وجود مضامین اخلاقی، یک اثر برجسته در دوره ای دشوار برای فرهنگ ایرانی است؛ و انواع شیوه های به کارگیری این مضامین، در بیان جوینی، در این پژوهش واکاوی شده است. همچنین نشان داده است که یکی از جنبه های برجسته تاریخ جهانگشای جوینی، مقایسه مستقیم یا غیرمستقیم اخلاق و رفتار پیامبر اسلام(ص) با منش مغولان است. جوینی با الهام از آموزه های اسلامی، تلاش کرده تا در مقابل خوی بی رحمانه و عملگرای مغولان، ارزش های انسانی و الهی مبتنی بر سیره نبوی را برجسته سازد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی مضامین اخلاقی در این کتاب، که شامل عدالت، عاقبت ظلم، عبرت آموزی از تاریخ، و دنیا گریزی است، پرداخته و پیشینه و جایگاه این آموزه ها را بررسی می کند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که این مضامین معمولا به صورت اندرز، تحلیل اخلاقی وقایع، و بیان نکات تربیتی و حکمت آمیز در متن گنجانده شده اند.

کلیدواژه ها:

تاریخ جهانگشای جوینی ، اخلاق ، مغولان ، پیامبر اسلام ، مقایسه اخلاقی