شناسایی موانع و انگیزه های مشارکت زنان در فعالیت های ورزشی

مشارکت زنان در فعالیت های ورزشی، به عنوان یکی از ارکان اساسی سلامت فردی و توسعه پایدار جوامع، همواره با چالش ها و در عین حال، فرصت هایی همراه بوده است. این مقاله مروری، با هدف شناسایی و تحلیل جامع موانع و انگیزه های موثر بر مشارکت ورزشی زنان، به بررسی و واکاوی گستره ای از پژوهش های پیشین در این حوزه پرداخته است. روش پژوهش در این مطالعه، تحلیلی-توصیفی بوده و با مرور نظام مند منابع کتابخانه ای، پایگاه های اطلاعاتی معتبر و مقالات علمی-پژوهشی منتشر شده در نشریات داخلی و خارجی، داده های لازم گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. یافته های این پژوهش، تصویری چندبعدی و درهم تنیده از عوامل موثر بر مشارکت ورزشی زنان ارائه می دهند. این عوامل را می توان در دو دسته کلی موانع و انگیزه ها طبقه بندی کرد. موانع، طیف گسترده ای از عوامل فردی مانند کمبود وقت به دلیل مسئولیت های خانوادگی و شغلی، کمبود اعتماد به نفس و خودکارآمدی ورزشی، فقدان مهارت های پایه ورزشی و نگرانی های مرتبط با سلامتی را در بر می گیرند. در سطح بین فردی، عدم حمایت خانواده و همسر، فشار منفی همسالان و نبود همراه ورزشی، از جمله موانع مهم به شمار می روند. در بعد اجتماعی-فرهنگی نیز، کلیشه های جنسیتی و باورهای سنتی نادرست، هنجارهای اجتماعی محدودکننده، کمبود الگوهای ورزشی زن موفق و تبعیض جنسیتی در تخصیص منابع و فرصت ها، موانعی جدی بر سر راه ورزش زنان هستند. موانع محیطی مانند کمبود امکانات ورزشی مناسب و ایمن، و موانع اقتصادی مانند هزینه های بالای ورزش نیز در این میان نقش دارند. در مقابل، انگیزه های متعددی نیز زنان را به سوی فعالیت های ورزشی سوق می دهند. این انگیزه ها شامل دستیابی به تناسب اندام، حفظ و ارتقای سلامت جسمی و روانی، کسب لذت و تفریح، افزایش اعتماد به نفس، و کاهش استرس در سطح فردی هستند. در سطح بین فردی، حمایت اجتماعی، برقراری روابط اجتماعی، و الگوبرداری از زنان ورزشکار موفق، از جمله انگیزه های مهم محسوب می شوند. در سطح اجتماعی-فرهنگی، تغییر نگرش های مثبت نسبت به ورزش زنان، ایجاد فرصت های برابر، و ترویج فرهنگ ورزش و سلامتی، می توانند به افزایش انگیزه زنان برای مشارکت در فعالیت های ورزشی کمک کنند. نتایج این مطالعه، بر ضرورت اتخاذ رویکردی جامع نگر و چندوجهی برای افزایش مشارکت ورزشی زنان تاکید دارد و راهکارهایی عملی و بومی سازی شده را برای سیاست گذاران، برنامه ریزان و متولیان ورزش پیشنهاد می دهد.

کلیدواژه ها:

ورزش زنان ، مشارکت ورزشی ، موانع ، انگیزه ها ، سلامت ، برابری جنسیتی ، توسعه پایدار