نمادشناسی نقوش وهنردرجوامع سنتی

در جوامع سنتی، گذار ازسنت به مدرنیته، نه در گذر زمان و بستر جامعه، بلکه از طریق فرهنگ وارداتی شکل می گیرد و در این میان پدیده هایی ظهور می نمایند که عدم توجه شایسته به آنها موجب نتایج جبران ناپذیر می گردد. از جمله نتایج حاصل از تغییر نگرش از سنت به مدرنیته در عرصه هنر، گسست میان مخاطب و هنرمند است. این جدایی در کلیه رشته های هنری، که با آکادمی غربی مرتبط اند، نمود داشته و فاصله هنرمند و مخاطب – به واسطه اثر هنری – فزونی می گیرد. با توجه به پیشینه مجسمه سازی در ایران و گسست طولانی در تاریخ و روند حضور آن در بستر اجتماعی، درک تاریخی جامعه ایرانی از مجسمه و مجسمه سازی با سایر ملل هم قدمت خود، کاملا متفاوت است. لذا تعریف مجسمه سازی برای مخاطب عام ایرانی، با آموزش نوین مجسمه سازی و رویکردهای جدید آن در آموزه های دانشگاهی- که گاهی حتی توسط خواص نیز مشکل درک می شود تا حد بسیار زیادی متفاوت بوده و ارتباط عموم مردم را با اثر هنری غیرممکن می نماید. بر این اساس، جدایی هنرمندان و مردم روز به روز بیشتر شده و آثار هنری در گوشه آتلیه ها، سالن نمایشگاه ها و موزه ها مهجور مانده؛ و آثای مبتذل و سطحی در منظر نگاه مردم قرار می گیرند. در این میان، مجسمه سازی شهری می تواند نقشی موثر برای ارتقای ادراک مخاطب ایجاد کند و با ارتباط بین مخاطب و مجسمه ساز معاصر، عرصه را برای ارائه آثار ارزشمند فراهم آورد.(کردی،۱۳۸۹،۲)همانطور که در مطلب فوق آمده هنر عمومی به ویژه مجسمه های شهری علاوه بر ارتقای سطح آگاهی عموم مردم از هنر و تجربه شدن از طرف عموم مردم باعث نوعی آشتی میان مردم با تمام هنرها شده است. به نوعی میشود گفت هنر عمومی در کنار مردم است.مقدمهمجسمه سازی در ابعاد بزرگ، که غالبا از اسب های برنزی پارک ها وپیکره های عمومی گذشته، بسیار دور است، اخیرا به جز همیشگی فرهنگ چشم اندازه های شهری تبدیل شده است. در واقع این نوزایی معاصر هنر همگانی نخستین تجدید حیات عمده هنر شهری در پنجاه سال گذشته است. از پیش از جنگ جهانی اول، که مکتب هنری نئوکلاسیک چشم اندازها را با مجسمه های عمومی لبریز می ساخت، فعالیت هنری تا بدین حد چشمگیر نبوده است. گذشته از تجربه ای اندک با مایه های اجتماعی در نقاشی دیواری، که در دهه چهل توسط برنامه هنر دولتی دبلیو پی ای رهبری شد مفهوم هنر همگانی تا حد زیادی خفته ماند.محبوبیت امروزین مجسمه سازی همگانی در واقع ریشه در دهه پنجاه داشت. وقتی مجموعه چشمگیر مجسمه های بزرگ و جوش داده دیوید اسمیت به صحنه هنر پا گذاشت،(تصاویر صفحات۱۹۸و۱۹۹) مردم به قدرت هیجان انگیز اثر هنری در ابعاد بزرگ و درهوای آزاد آگاهی یافتند. عادت اسمیت در مورد گذاشتن آثار کامل شده و در محوطه های باز و وسیع اطراف استودیویش در بولتن لندینگ در ایالت نیویورک، برخی از روسای موزه ها وکارمندان عالی رتبه را متقاعد ساخت که این نوع هنر می تواند به صورتی موثردر بیرون از دیوارهای موزه عمل کند. در واقع این سازه های بزرگ و براق از فولاد ضدزنگ همتای نقاشی پرتحرک و اکسپرسیونیستی انتزاعی آن دوران در مجسمه سازی فقط می توانست در هوای آزاد متصور شود. در اواسط دهه شصت مجسمه سازی در ابعاد بزرگ به راه افتاده بود، بسیاری از هنرمندان اکنون دیگر با بسیاری از مواد صنعتی قطعات بزرگی می ساختند اما استقبال عامه از این هنر و نظام پخش آنها همچنان ناقص بود. مردم برای تفکر و دریافت میزان و معنای احتمالی این آثار پر راز و رمز، نیاز به زمان داشتند.( هواردجی ، اسماگولا ، ۱۳۸۱ ، ۲۰ ،۲۱ )در میان این یکنواختی و رکورد مدنی، هنر و به ویژه مجسمه سازی نقش بسزایی در طراحی و فضاسازی شهری دارند، که این چیزی ورای تزئین محض و زیبایی ظاهری است. مجسمه سازی با گیرایی درونی و تصدیق ارزشهای زیبایی شناختی، نقشی بیش از کاربردصرف خواهد داشت. پیکره سازی، با ارتقای میزان حظ بصری در محیط، باعث عدم تسلیم ذهن به نظام های موجود می شود. برای پی بردن به لزوم چنین چیزی، واکاوی سطوح زیرین پدیدار شناسی برای کشف ارزش روان شناختی بصری، ضروری به نظر می رسد. جنبه های دیداری ای که در معنای گسترده خود، تحت عنوان "مجسمه سازی شهری " شناخته می شوند. معرفی نمونه های خوب چنین فعالیت هایی در حوزه مبلمان شهری، ما را در زیبا سازی شهرهای دیگر رهنمون می کند. (بحارلو ، ۱۳۸۹ ، ۱۰ )در این راستا فعالیت های گوناگون و سرمایه گذاری های عظیمی در نقاط مختلف دنیا در حال اجرا می باشد که برنامه ریزان و دست اندرکاران آنها انتظارات مختلفی درباره عملکرد و انعکاس این پروژه های هنری در نزد جوامع خود به ویژه نسل جوان دارند.

کلیدواژه ها:

جوامع سنتی ، فرهنگ