اقتصاد و تجارت در دوران امپراتوری عثمانی

مقاله حاضر از نوع توصیفی و از لحاظ گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای است که با توجه به نظرات اندیشمندان این عرصه به رشته تحریر در آمده است. هدف از نگارش این مقاله بررسی اقتصاد وتجارت در دوران امپراتوری عثمانی میباشد. دولت های اروپایی با کشف راه های دریایی از سده دهم هجری (شانزدهم م)، راه های تازه ای برای دستیابی به سود از راه تجارت با ملت های مشرق یافتند. کشف و گشایش این راه ها، عثمانی را از سود ترانزیت محروم میکرد و از رونق اقتصادی و تجاری آن می کاست؛ زیرا قوای عثمانی همواره از شرق تقویت و تجدید میشد. قرن دهم هجری (شانزدهم میلادی)، دوره اوج شکوه و قدرت عثمانی به شمار می رفت. کشف راه آبی از جنوب قاره آفریقا، پیدا شدن انگلیسیان از راه شمال روسیه؛ یعنی بندر آرخانگلسک و پیدایی راه های اقیانوسی با کشف قاره امریکا، برخی از آن راه های تازه بود. روسیه نیز در همین زمان، قلمرو خود را به سوی «خانات قفقاز» گسترش داد. فعال شدن این راه ها، عثمانی را از منافع تجاری شرق و غرب محروم می ساخت. عثمانی برای رفع این موانع، نخست به گسترش قلمروش در دریای مدیترانه پرداخت، سپس راه تجاری دریای سرخ را ضبط و مهار کرد و برای نگاه داری مسیر تجاری قدیم آسیای مرکزی، در سمت شرق؛ یعنی قفقاز به تاخت و تاز پرداخت تا ارتباطش را با سرچشمه سرمایه تاریخی خود در آسیای میانه حفظ کند. اگرچه نیمه دوم سده شانزدهم، فعال ترین و نیرومندترین دوره حکومت عثمانی بود، کمابیش آن را سرآغاز فترت دولت عثمانی نیز می شمرند. این رکود [اقتصادی]، روی دادی آنی نبود و آن را با چند دلیل اندک نمیتوان تبیین کرد؛ زیرا عثمانیان در پیدایی اروپا؛ یعنی توازنی بین المللی در عصر جدید، بسیار تاثیر گذارده بودند. این رکود هم چنین پی آمد موجی بود که در همه سرزمین های شرق در عصر نو تاثیر گذارد.

کلیدواژه ها:

اقتصاد ، تجارت ، عثمانی ، تاریخ