مروری انتقادی بر دیدگاه های مختلف در موضوع اجتماع عوامل متعدد در وقوع زیان؛ تحلیلی بر نگاه های مختلف در تفسیر مواد ۵۲۶، ۵۳۳ و ۵۳۵ قانون مجازات اسلامی

در مبحث ضمان قهری، موضوع اجتماع چند عامل در وقوع خسارت یا زیان است، مانند اجتماع سبب و مباشر و همچنین اجتماع اسباب متعدد. این بحث همواره از موضوعات پیچیده و مورد توجه در فقه و حقوق بوده است که در فقه اسلامی تحت عنوان تزاحم موجبات ضمان معرفی شده است. مواد ۵۲۶، ۵۳۳ و ۵۳۵ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ این موضوعات پرداخته اند که تحلیل ها و نظرات متعدد حقوق دانان پس از تصویب این مواد نشانگر اهمیت و احیانا خلل هایی در تصویب آنها بوده است. در این پژوهش با روش کتابخانه ای نظرات و دیدگاه های مختلف مورد مطالعه قرار گرفته و با روش توصیفی-تحلیلی سعی شده است بامرور این نظرات به نقدو بررسی آنها پرداخته شود. نتیجه این بود که مطابق نظر فقها به شکل اجماعی در شرایطی که اجتماع سبب و مباشر به نحو تساوی وجود دارد مباشر ضامن خواهد بود و ضامن دانستن سبب وجهی نداشته و نظرات ارائه شده از سوی حقوقدانان عمدتا تاویل و تفسیر شخصی ایشان بوده است.همچنین مطرح کردن ایده واگذاری مبنای تشخیص مسئولیت ضمانت به نگاه عرفی مخدوش بوده و به دلیل فقدان مبنای مشخص بر ابهام و اشکال در موضوع خواهد افزود.در شرایط اجتماع اسباب متعدد نیز حالات مختلف ضمانت اسباب مطرح است که به نظر میرسد طرح ایده مسئولیت تضامنی اسباب که از سوی برخی حقوقدانان مطرح شده است از استحکام استدلالی خوبی برخوردار نبوده و بنا به مبانی مطرح شده از سوی خود ایشان قابل خدشه و نقد است.