واکاوی مبانی استیفای ناروا و استیفای بلاجهت در فقه و حقوق ایران

الزامات یا تکالیفی که برای افراد مقرر شده است دو دسته اند ؛دسته ای ناشی از عقود و قرارداد ها است و دسته ای دیگر ناشی از وقایع حقوقی اند که عنوان الزامات خارج از قرارداد دارند که دارا شدن بلا جهت وغیر عادلانه و ایفای ناروا از این دسته محسوب می گردند .از نظر نظم اجتماعی و احترام به حقوق افراد هیچ کس نمی تواند به زیان دیگری دارا شود ؛ این قاعده ای است که در قانون مدنی ایران به صراحت عنوان نگردیده است ولی در آیه ۹۲ سوره نساء چنین بیان شده است .براساس این قاعده شرایط شکلی دارا شدن ناعادلانه این است که ؛ دارا شدن به زیان دیگری و بدون مجوز قانونی باشد. در خصوص هدف حقوقی دعوای استفاده بدون جهت بایدبه این پرسش پاسخ گفت که آیا هدف از دعوا، جبران خسارت است یا استرداد مال استیفاء شده. در پاسخ به نظر می رسد کسی که به سبب باطل و به ناحق از مالی استیفاء کرده و آن را بر دارایی خویش افزوده، به بازگرداندن آن چه استیفاء کرده ملزم میشود.بنابراین روشن است که این عینا با وصفاسترداد مال استیفاء شده سازگاری بیشتری دارد . در نوشتار حاضر به روش توصیفی -تحلیلی به بررسی شرایط شکل گیری ضمان ناشی از استیفای بلاجهت و اثر آن پرداخته شده است .

کلیدواژه ها:

استیفاء بلا جهت ، ایفای ناروا ، ضمان قهری ، استیفا