از جنبش اصلاحات تا دموکراسی خیابان: تحلیل طبقاتی جنبش های اجتماعی پساانقلابی در ایران

این مقاله از منظر جامعه شناسی سیاسی، جنبش های اجتماعی سال های ۱۳۷۶-۱۴۰۲ را مورد بررسی و تببین قرار داده است. در این مقاله، در مورد تحولات اجتماعی و سیاسی سال های پس از جنگ ایران و عراق، نشان داده شده است که جنبش های اجتماعی این سال ها را می توان با توجه به تحلیل طبقاتی ملهم از نظریه اریک الین رایت، حرکت از «جنبش اصلاحات» به سوی «دموکراسی خیابان»  نام گذاری کرد، و نشان داد که حاملان اصلی این جنبش های اجتماعی در ابتدا «طبقه متوسط» بوده و کم کم شامل «طبقه ی متوسط فقیر» شدند. در این تحقیق، از روش تحلیل تطبیقی تاریخی (از نوع تحلیل روایتی) استفاده شده است که در آن با شناسایی بزنگاه های تاریخی، نقش کنشگران سیاسی در ارتباط با ساختار سیاسی موجودرای شناخت ماهیت جنبش های اجتماعی پساانقلابی در ایران مورد تحلیل قرار می گیرد. با توجه به نتایج این مقاله، باید گفت که دموکراسی خیابان، برعکس جنبش اصلاحات: ۱) کنش محور، ۲) عمل گرا، ۳) بدون رهبری، ۴) فاقد سازمان دهی، ۵) معطوف به مصائب زندگی روزمره و ۶) رخدادمحور است. بعلاوه، گفتنی است که هدف اصلی «جنبش اصلاحات» عدالت سیاسی بود، اما هدف اصلی «دموکراسی خیابان» عدالت اجتماعی و به دنبال کاهش «نابرابری» و «فساد» و افزایش «سرمایه ی اجتماعی» است.

کلیدواژه ها:

جنبش های اجتماعی ، بزنگاه تاریخی ، جنبش اصلاحات ، دموکراسی خیابان ، جامعه پساانقلابی