شناخت مولفه های اخبارجعلی شبکه اجتماعی اینستاگرام فارسی بی.بی.سی در اعتراض های خیابانی ایران( شهریور تا اسفند ۱۴۰۱)

اخبار جعلی و معضل گسترش نشر آن در رسانه های اجتماعی، امروزه روزنامه نگاری موثق و اطلاع رسانی قابل اعتماد را ضعیف کرده است. ضرورت این موضوع دولت ها و اصحاب رسانه را بر آن داشت تا راهکارهای موثر در تشخیص اخبار جعلی را بررسی کنند. در این پژوهش به نحوه شناخت مولفه های اخبار جعلی در شبکه های اجتماعی بخصوص موارد مرتبط با فعالیت های اعتراض گونه پاسخ داده می شود. در این پژوهش سعی می شود مولفه های اخبار جعلی شبکه اینستاگرامی بی.بی.سی در اعتراض های خیابانی ایران (شهریور تا اسفند سال ۱۴۰۱) شناسایی شوند. محتوای خبری ۶۰ پست اینستاگرام بر مبنای رویکرد کیفی با استفاده از روش تحلیل محتوای عرفی و معیار راستی آزمایی اخبار جعلی این پژوهش از طریق «خط ویژه خبرگزاری فارس»، سایت های «فکت نامه»، «فکت یار» صورت پذیرفت. پژوهش حاضر از جستجوی موضوعی لغات «خبر جعلی»، «اعتراض»، «مهسا امینی» در بیش از ۱۰۰ صفحه مجازی شبکه اینستاگرامی بی.بی.سی فارسی در ارتباط با ناآرامی های سال ۱۴۰۱صورت گرفت. یافته ها و نتایج داده های۱۱۵۰حاصل با استفاده از نرم افزار Maxqda۲۰۲۲  با روش کدگذاری تحلیل شدند. به نظر می رسد هنوز ضعف در تشخیص مولفه های اخبار جعلی وجود دارد و در بسیاری از موارد مواجه با فضای واقعی، خوب عمل نشده است. بااین حال شبکه اینستاگرامی بی.بی.سی فارسی در انتشار سریع اخبار جعلی سال ۱۴۰۱ از مولفه هایی استفاده کرده که در گسترش اعتراضات خیابانی نقش بسیاری ایفا کرده است که می توان در ۵ مقوله کلی اعتبار خبر، تشخیص اخبار جعلی، ایجاد تردید، سواد رسانه ای، تولید پتانسیل اعتراضات و اغتشاشات طبقه بندی کرد. رسانه های بیگانه به عنوان بازوی پروپاگاندای سیاه، با عصر پساحقیقت، جنگ اطلاعاتی، فریب افکار عمومی، اخبار جعلی و راستی آزمایی رابطه مفهومی پیدا می کنند.

کلیدواژه ها:

اخبار جعلی ، اعتراضات ۱۴۰۱ ایران ، اغتشاشات ایران ، مهسا امینی ، تحلیل محتوای کیفی