خاستگاه ترکیب کنایی (درفشی شدن / کردن) با تکیه برشاهنامه فردوسی

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 62

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LIAR-16-3_003

تاریخ نمایه سازی: 7 بهمن 1403

چکیده مقاله:

ترکیب کنایی «درفشی شدن/ کردن» در معنای «انگشت نماشدن/ کردن برای نخستین بار در شاهنامه فردوسی به کار رفته است و در آثار منظوم و منثور پیش از آن سابقه ای ندارد. پرسش هایی که هنگام رویارویی با این ترکیب پدید می آید، این است که چه ارتباطی میان واژگان ترکیب (معنای حقیقی) و مفهوم کنایی آن وجود دارد؟ در آفرینش این ترکیب کنایی، فردوسی چه استنباطی از درفش داشته است و حضور آن را در میادین نبرد چگونه می دیده که سبب شده است مفهوم کنایی «انگشت نمایی» را بیافریند؟ یافته های مقاله حاضر نشان می دهد به کارگیری «نیزه» به صورتی ویژه در میدان نبرد، به منظور اجرای فنی از فنون پهلوانی، خاستگاه آفرینش ترکیب کنایی «درفشی شدن/ کردن» بوده است که هم معنای حقیقی یعنی «به شکل و هیات درفش درآمدن» و هم مفهوم کنایی، یعنی «انگشت نماشدن و رسوایی» را به درستی منتقل می کند. فردوسی برای آفرینش این ترکیب کنایی، جهان عینی حماسه را در ذهن و زبان خویش بازآفریده و تصویری که خود دریافته را با مناسب ترین واژگان برای مخاطب درک کردنی ساخته است.

نویسندگان

فریده وجدانی

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آشوری، داریوش (۱۳۷۲). بازاندیشی زبان فارسی. مرکز ...
  • آشوری، داریوش (۱۳۷۳). شعر و اندیشه. مرکز ...
  • اسدی توسی، علی بن احمد (۱۳۱۷). گرشاسب نامه (به کوشش ...
  • اسعدگرگانی، فخرالدین (۱۳۶۹). ویس و رامین. نشر جامی ...
  • اقبال لاهوری، محمد (۱۴۰۳). پیام مشرق. گنجور. https://ganjoor.net/iqbal/payam-mashreghالیاده، میرچا (۱۳۸۲). ...
  • انوری، حسن (۱۳۸۳). فرهنگ کنایات سخن (ج. ۱). سخن ...
  • پورداود، ابراهیم (۱۳۴۷). زین ابزار. چاپخانه ارتش شاهنشاهی ...
  • تبریزی، محمدحسین بن خلف (۱۳۶۲). برهان قاطع (به کوشش محمد ...
  • جنیدی، فریدون (۱۳۸۷). پیشگفتار ویرایش شاهنامه فردوسی. نشر بلخ ...
  • حق شناس، علی محمد (۱۳۷۰). مقالات ادبی- زبان شناختی. انتشارات ...
  • خالقی مطلق، جلال (۱۳۸۹). یادداشت های شاهنامه (ج. ۹). مرکز ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۷). لغت نامه (ج. ۵). دانشگاه تهران ...
  • رامپوری، غیاث الدین (۱۳۳۷). غیاث اللغات (به کوشش محمد دبیرسیاقی). ...
  • رستگارفسایی، منصور (۱۳۸۱). فردوسی و هویت شناسی ایرانی. طرح نو ...
  • رواقی، علی (۱۳۹۰). فرهنگ شاهنامه (به کوشش علی رواقی). موسسه ...
  • شارپ، رلف نارمن (۱۳۸۴). فرمان های شاهنشهان هخامنشی. نشر پازینه ...
  • صادقی، علی اشرف (۱۳۷۲). شیوه ها و امکانات واژه سازی ...
  • https://B۲n.ir/n۴۰۰۵۶طبری، محمدبن جریر (۱۳۸۰). تاریخ نامه طبری (به کوشش محمد ...
  • عبدالاهیان، حمید، شهبازی، علی اصغر، و بیگی، محمد حسن (۱۴۰۱). ...
  • فرمهینی فراهانی، الهام، حیدری، حسن، صباغی، علی (۱۴۰۰). شیوه ها ...
  • مسکوب، شاهرخ (۱۳۵۱). سوگ سیاوش. انتشارات خوارزمی ...
  • همایی، جلال الدین (۱۳۷۰). معانی و بیان. موسسه نشر هما ...
  • نمایش کامل مراجع