نظر عهد قسم از دیدگاه مالکی و حنفی و امامیه

موضوع عهد قسم یکی از مباحث مهم فقهی در مذاهب اسلامی است که به بررسی شرایط و آثار عهد و قسم در روابط اجتماعی و حقوقی می پردازد. در این راستا، سه مذهب مالکی، حنفی و امامیه نظرات خاصی دارند که هر یک بر مبنای اصول فقهی و منابع دینی خود استوار است. براساس شرع اسلام، سوگند به خداوند متعال، یکی از راه های اثبات یا اسقاط دعواست. در بین مسائل اختلافی، یکی از آنها که خود را نشان می دهد مبحث قسم خوردن بغیر خدا و قسم دادن خدا به غیر است که در عهد پیامبر اسلام بوده و در عهد خلفا و بعد از آن بین شیعه و اهل سنت رواج داشته است که بنابر نظر اکثریت، جایگاه اثباتی تام ندارد و به عنوان فصل خصومت و یا تکمیل ادله محسوب می شود. از دیرباز وقتی که مدعی برای اثبات حقانیت دعوی خود از اقامه بینه عاجز بود راه حل دیگری رواج داشت که با گواه گرفتن خدای به آزمایش ایزدی می پرداختند. در این عمل از یک وجود قدسی می خواستند که راست گو را تایید و دروغ گو را رسوا کند. در فقه اهل بیت و مذاهب نیز یمین، مدعی علیه و یا مدعی یکی از راه های اثبات دعوا شمرده شده است. به طور کلی، هر سه مذهب مالکی، حنفی و امامیه به اهمیت عهد و قسم اذعان دارند و بر وفای به آن تاکید می کنند. اما در جزئیات و شرایط خاص، تفاوت هایی وجود دارد که نشان دهنده غنای فقه اسلامی و تنوع در تفاسیر آن است. این تفاوت ها می تواند در فهم بهتر روابط اجتماعی و حقوقی در جوامع اسلامی موثر باشد. موضوع قسامه از دیدگاه مذاهب مالکی، حنفی و امامیه از اهمیت و ضرورت بالایی برخوردار است. این موضوع نه تنها به حفظ حقوق فردی و اجتماعی کمک می کند، بلکه به تامین عدالت، تحلیل مباحث فقهی و حقوقی، تطابق با نیازهای اجتماعی و تاثیر بر نظام های قضایی نیز مرتبط است. پژوهش در این زمینه می تواند به درک بهتر و جامع تری از نظام های حقوقی اسلامی و چالش های آن ها کمک نماید.

کلیدواژه ها:

مذاهب ، حنفی ، شیعه ، اسلام ، فقه ، مالکی