بررسی جداگانه اثر عصاره هیدروالکلی گیاهان زولنگ (Eryngium caucasicum L.) و آویشن شیرازی (Zataria multiflora L.) برزخم معده در مدل حیوانی

سابقه و هدف: به دلیل حرکت جامعه به سمت سالمندی و عوارض ناشی از آن مانند دردهای مزمن، شاهد افزایش مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی می باشیم. ایندومتاسین از داروی های ضد التهاب غیر استروئیدی است و یکی از عوارض شایع این دسته دارویی، زخم معده می باشد. بنابراین مطالعه حاضر به بررسی اثر عصاره های هیدروالکلی دوگیاه زولنگ و آویشن شیرازی در پیشگیری از ایجاد زخم معده ناشی از ایندومتاسین درمدل حیوانی پرداخت. مواد و روش ها: در مطالعه تجربی حاضر، میزان فنول تام و فلاونوئید گیاهان آویشن شیرازی (Zataria multiflora L.) و زولنگ (Eryngium caucasicum L.) اندازه گیری شد.  از آرتمیا سالینای پرورشی برای ارزیابی سمیت عصاره ها استفاده شد. هم چنین از ۸ گروه موش Balb/c برای مطالعه حیوانی استفاده شد. گروه ها شامل ایندومتاسین mg/kg۷۰، امپرازول mg/kg۳۰، سه غلظت ۲۵۰، ۵۰۰ و mg/kg۱۰۰۰ زولنگ و سه غلظت ۲۵۰، ۵۰۰ و mg/kg۱۰۰۰ آویشن شیرازی بود که به صورت جداگانه و از طریق گاواژ به موش ها تجویز شد. یک ساعت بعد ایندومتاسین از طریق گاواژ برای القای زخم معده به موش ها تجویز شد. سپس ۴ ساعت بعد از القای زخم، حیوان بیهوش و معده برای ارزیابی هیستوپاتولوژیکی خارج شد و مورد بررسی های مورفولوژیکی قرار گرفت. یافته ها: در مطالعه حاضر میزان فنول تام گیاه آویشن شیرازی و زولنگ به ترتیب برابر ۱۱۳/۵ و mg/ml ۲۶/۰۶ بود و میزان فلاونوئید این گیاهان به ترتیب برابر mg/ml ۴۱ و ۱۶/۷۹ µg/ml می باشد. نتایج سمیت حاصل از آرتمیا سالینای پرورشی نشان داد سمیت گیاهان آویشن شیرازی و زولنگ به ترتیب برابر با ppm ۵۰۰±۰/۰۰۱۲ و ppm ۱۰۰۰±۰/۰۰۳۱ است. نتایج هیستوپاتولوژیکی نشان داد که آویشن و زولنگ توانستند در کاهش التهاب، خونریزی بافت معده و احتقان نقش موثری داشته باشند. نتایج نشان داد دوز mg/kg ۱۰۰۰ در هر دو عصاره نسبت به دوزهای پایین تر موثرتر عمل کرد. استنتاج: براساس یافته های مطالعه حاضر،عصاره های هیدروالکلی گیاهان زولنگ و آویشن شیرازی توانستند اثر محافظتی بر زخم معده داشته باشند و این اثر با توجه به حضور فنول و فلاونوئیدهای موجود در عصاره و هم چنین وابسته به دوز دریافتی است.

کلیدواژه ها:

Eryngium caucasicum L. ، Zataria multiflora L. ، gastric ulcer ، indomethacin ، Artemia Salina ، زولنگ و آویشن شیرازی ، زخم معده ، ایندومتاسین ، آرتمیا سالینا