مروری بر فرونشست زمین در استان چهارمحال و بختیاری بر اثر برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی

تقاضای روزافزون انسان برای مصارف مختلف شرب، کشاورزی و صنعت در سالهای اخیر منجر به افزایش بهرهبرداری از منابع آبهای سطحی و زیرزمینی شده که یکی از پیامدهای این موضوع، پدیده فرونشست می باشد. فرونشست زمین یک پدیده ژئومورفولوژیکی و جهانی است که پیامدهای زیست محیطی ، اقتصادی و اجتماعی را برای جوامع بشری به دنبال دارد. این پدیده بر اثر عوامل متعدد انسانی و طبیعی به وقوع می پیوندد در طی سالها ی اخیر مناطق گستردهای را فراگرفته است . فرونشست می تواند خطوط آبرسانی ، راه آهن ، گاز و فاضلاب را مختل کند، موجب آسیب به سازههای انسانساخت نظیر پل ها و ساختمانها و از بین رفتن خاکهای کشاورزی (با از بین بردن تخلخل آنها) شود. همچنین با تغییر در توپوگرافی می تواند تغییرات قابل توجهی را در هیدرولوژی منطقه ایجاد نماید؛ بنابراین اگر آگاهی کافی از سطح آسیب پذیری و شناخت مکانهای آسیب دیده وجود داشته باشد این امکان فراهم می شود تا برای کاهش آسیب پذیری و حل بحران برنامه ریزی کرد. با توجه به کاهش بارشها، گرم شدن کره زمین و افزایش تبخیر از منابع آب سطحی ، بشر ناگزیر به حفر چاه و قنات برای استفاده از منابع آب زیرزمینی روی آورده است از این رو وقوع پدیده فرونشست نیز افزایش یافته است بنابراین این مشکل زیست محیطی باید در تحقیقات پایه و بلند مدت مورد بررسی قرار گیرد. در این مقاله ، ابتدا یک مرور کلی درباره فرونشست در دشت های ایران ارائه شده و سپس به بررسی فرونشست در استان چهارمحال وبختیاری به دلیل برداشت آب زیرزمینی پرداخته می شود.

کلیدواژه ها:

فرونشست زمین ، برداشت آب زیرزمینی ، زیست محیطی ، چهارمحال وبختیاری