تبیین نقش قیمت مسکن در جابه جایی مسکن (مطالعه موردی : شهر تهران طی سال های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲ )

جابه جایی های مسکونی بالفطره از جنبه های پویایی شهر به شمار می رود و تحرکات سکونتی حاصل از جابه جایی خانوارها در محله های شهر نه تنها می تواند تابعی از رضایت و عدم رضایت ساکنان از محل سکونتشان باشد بلکه بر ساختار اجتماعی ، محیط زیستی و کالبدی شهر نیز اثر گذار می باشد. نظر به اینکه در طی سال های اخیریکی از مهم ترین دلایل جابه جایی های اجباری مسکونی در شهر تهران افزایش قیمت املاک بوده است ، پژوهش حاضر در صدد آن است که با استفاده از روش تحلیلی -توصیفی گرایشات و الگوهای تحرکات سکونتی شهروندان شهر تهران را در طی بازه زمانی ۷ ساله از ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲ با استفاده گزارش تحولات بازار معاملات مسکن شهر تهران که توسط بانک مرکزی منتشر شده است ، تبیین نماید. داده های مستخرج شده بر اساس ۶ متغیر اعم از ۱- عمر بنا، ۲- توزیع فضایی معاملات در مناطق ۲۲ گانه ، ۳- تغییرات متوسط قمیت املاک طی بازه زمانی ۷ساله ، ۴- توزیع فضایی مناطق بر اساس بیش ترین وکمترین قیمت به ازای هر مترمربع زیربنای مسکونی ، ۵- توزیع فراوانی تعداد واحدهای مسکونی معامله شده بر حسب سطح زیر بنا و ۶- تحولات اجاره بهای مسکن مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته و گرایشات جابه جایی مسکونی بازه زمانی مذکور بر اساس تغییرات قیمت املاک واکاوی شده است . نتایج حاکی از ارتباط مستقیم میان قیمت واحد های مسکونی ومیزان حجم جابه جایی های سکونتی در بازه زمانی مذکور می باشد. روند افزایشی اختلاف میان شاخص اجاره بهای مسکن و قیمت مسکن بر شدت گرفتن تحرکات سکونتی متاثر از قیمت املاک دلالت دارد.یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که سطح مساحت زیربنا نیز علاوه بر جنبه های فضایی جابه جایی اجباری از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲ با کاهش ۱۰ متری روبرو بوده و به واحدهای مسکونی با میانگین مساحت ۵۰-۶۰ متری در انتهای بازه زمانی رسیده است . با توجه مقاصد جابه جایی شهروندان و نقش موثر قیمت املاک در جابه جایی های اجباری می توان چنین اذعان داشت که عمده تحرکات سکونتی از مناطق شمالی به سمت مناطق میانی ، و از مناطق میانی به حاشیه شهر و حتی خارج از شهر بوده است . با توجه به ادامه روند موجود پیش بینی می شود که گرایشات جابه جایی مسکونی به سمت جنوب و شرق و شهرهای پیرامونی روندی افزایشی خواهد داشت .

کلیدواژه ها:

جابه جایی اجباری ، تحرکات سکونتی ، قیمت املاک ، شهر تهران.