بررسی و ارائه طرح برای طراحی موزه خط و خوشنویسی با رویکرد کاربرد نقش خط درمعماری در شهر زنجان

خوشنویسی را می توان در هنر اسلامی بواسطه ی ارتباطش با کلام الهی مقدس شمرده می شود. یکی از راه های مهم ارتباط و انس مسلمانان از جمله ایرانیان با اسلام ، خط و خوشنویسی بوده است. در قرآن کریم به حرمت قلم، ارزش کتابت و قسم به آنها اشاره شده است . «ن و القلم و ما یسطرون» و در سوره علق تعلیم خط و نوشتن را به خود نسبت می دهد .«اقرا و ربک الاکرم الذی علم بالقلم علم الانسان ما لم یعلم» همچنین احادیث و روایات متعددی از ائمه و بزرگان دینی و فرهنگی در وصف اهمیت کتابت و ارزش زیبا نوشتن وجود دارد که نشان می دهد این هنر دارای چه اهمیت و چه مقامی در هنر اسلامی است . پیامبر فرموده: کسی که قلمی بتراشد و با آن در باب علم و دانش چیزی بنویسد خداوند درختی در بهشت به او عطا کند که از دنیا و آنچه در آنست بهتر باشد. مسلمانان تلاش نمودنده اند آیات و مظاهر قرانی و دینی را در تمام شئونات زندگیشان هویدا کنند و به نمایش بگذارند تا بدین وسیله هم قران از گزند نابودی رهایی یابد و هم حضوری همیشگی در زندگی مردم داشته باشد. بناهای عمومی و مذهبی مانند مسجد و مدرسه و تکیه و ... برای این موضوع بسیار مناسب بودند. به مرور زمان تمام بخش های معماری را خط در برگرفت. با گسترش معماری اسلامی ایرانی ،کتیبه و کتیبه نگاری از اهمیت خاصی برخوردار شدند. این روند همچنان در معماری ایران ادامه دارد و نحوه ی تعامل و ترکیب با فضاهای معماری و رعایت تناسب های کلی و جزئی در کتیبه ها و نسبت شان با ابعاد و اندازه های بناها و ابعاد انسانی و همچنین توازن و هماهنگی رنگ ها و نقش ها، از جمله مسائل مهم در بهره گیری خط و خوشنویسی به حساب می آیند.معماری ما، بیش از هر معماری دیگر، معماری همنشین و همراه خط است خوشنویس هنر ستوده جوامع اسلامی و نشانه کلام خدا تلقی میشود. در این معماری خط به عنوان عنصر مهمی در فضا سازی ابزاری در دست معمار است. این را باید از شاخصه های اصلی این معماری محسوب کرد. گاه گویی کل بنا بر کتیبه های خطی استوار است و گاه خط به صورتهای گوناگون سر تا پای بنا، همه بدنه خارجی، همه سطوح داخلی، در و دیوار و ازاره و حتی پنجره را میپوشاند خط. ذاتا حاوی معناست، معنایی پندآموز، محترم و مقدس. گویی معمار با نشاندن خط بر همه چیز، بنا را محترم و مقدس میکند. خط در فضا به گونه ای که ضرورتا خوانده شود به کار نمیرود، به نظر میرسد طراح، احساس حضور خط در فضا را نزد مخاطب مهمتر و تاثیر گذارتر از خواندن آن و دستیابی به مفاهیم آن میشمارد. به این ترتیب خط در همه جا از مسجد و مدرسه، قصر و خانه، کاروانسرا و مقبره، تکیه و آب انبار، کاربردی وسیع یافته و همه چیز را متبرک کرده است. حال در طراحی بنایی چون موزه خط و خوشنویسی نیز می توان نمودی از تاثیر خط و خوشنویسی را در طراحی کانسپ اثر و نیز طراحی بدنه و نمای ساختمان به صورت خلاقه به نمایش گذاشت.

کلیدواژه ها:

موزه ، خط و خوشنویسی ، معماری