بررسی ساز و کارهای موثر بر آبیاری باغات ناحیه شمال خوزستان

با توجه به اینکه امروزه کشاورزی با بحرانهایی همچون کمبود آب و آلودگی ذخایر آبی، انتقال آب کشاورزی به سایر بخشها و کارآیی پایین مصرف آب در کشاورزی روبرو می باشد، بنابراین نیازمند نگاه دقیق به اینموضوعات می باشد. تحقیق حاضر با هدف میزان استفاده از ساز و کارهای مؤثر در مدیریت آبیاری توسط باغداران در سال 1390 انجام شده است. اهداف اختصاصی تحقیق شامل شناسایی ویژگیهای جمعیت شناختی، شناختعوامل مؤثر بر مدیریت بهینه آبیاری، بررسی موانع و محدودیتهای به کارگیری مدیریت بهینه آبیاری در باغات مرکبات و تعیین مهمترین منابع اطلاعاتی باغداران جهت کسب اطلاعات لازم در زمینه مدیریت آبیاری میباشد.تحقیق حاضر از نوع تحقیقات نظری کاربردی و از لحاظ روش تحقیق، توصیفی همبستگی و تحلیلی است. در این تحقیق شهرستان دزفول به عنوان منطقه مورد پژوهش و باغداران به عنوان جامعه آماری در نظر گرفتهشده اند. متغیرهای مستقل این تحقیق ویژگی های فردی، حرفه ای، اقتصادی، میزان مواجهه با مسائل و مشکلاتمدیریت آبیاری، میزان استفاده از کانالهای ارتباطی و میزان استفاده از شیوه های آموزشی ترویجی توسط باغداران می باشند. به منظور دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده و آزمون فرضیات از آمار توصیفی واستنباطی استفاده گردید. نتایج نشان داد که 71/4درصد باغداران دارای تحصیلات متوسطه و پایین تر ازآن بوده و29/6درصد آنها از سطح سواد دیپلم و بالاتر برخوردارند. در مورد میزان استفاده از شیوه های آموزشی ترویجی و تأثیر آنها در یادگیری، نتایج نشان داد که باغداران مورد مطالعه از جلسات بحث و گفتگوی باغداران با یکدیگر و کارشناسان و آموزش از طریق مزارع نمایشی به ترتیب بیشترین استفاده و تاثیر و از شیوه های پخش برنامه هایآموزشی در رسانه های گروهی و بیان شفاهی اطلاعات تخصصی به روش سخنرانی به ترتیب کمترین استفاده وتاثیر را در خصوص مدیریت آبیاری باغات دارند. بررسی همبستگی بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل تحقیق نشان داد که بین متغیرهای میزان استفاده از شیوه های آموزشی ترویجی، میزان استفاده از کانالهای ارتباطی و هزینه تأمین آب، سن باغداران و سابقه کار باغداری، میزان فاصله باغ تا نزدیکترین مرکز خدمات کشاورزی، میزان سابقه کار، شیوه های آموزشی -ترویجی و هزینه تامین آب با متغیر استفاده از سازوکارهای مؤثر در زمینه مدیریت آبیاری باغات مرکبات رابطه معنی دار لیکن بین متغیرهای درآمد کل، عملکرد محصول و مساحت باغ با متغیر استفاده از سازوکارهای مؤثر در زمینه مدیریت آبیاری باغات مرکبات رابطه معنی داری بدست نیامد. همچنینمقایسه میانگین استفاده از سازوکارهای مؤثر در زمینه مدیریت آبیاری باغات مرکبات توسط باغداران با استفاده نشان داد که بین میانگین استفاده از سازوکارهای مؤثر در زمینه مدیریت t از آزمونهای تحلیل واریانس یکطرفه و آبیاری باغات مرکبات توسط باغداران بر حسب سطح تحصیلات و نوع مالکیت اختلاف معنی داری وجود دارد. نیزبین میانگین استفاده از سازوکارهای مؤثر در زمینه مدیریت آبیاری باغات مرکبات توسط باغداران بر حسب محل سکونت اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که از بین متغیرهای مستقلی که برمتغیر وابستهتحقیق نقش معنی داری داشته اند ، چهار متغیر میزان استفاده از شیوه های آموزشی ترویجی، میزان استفاده از کانالهای ارتباطی، سن و فاصله تا نزدیکترین مرکز خدمات کشاورزی مهم ترین متغیرهای مستقل مؤثر بر متغیروابسته تحقیق بوده و بطور تعاملی 52 درصد تغییرات متغیر وابسته تحقیق را تبیین میکنند. جهت مقایسه اثرات چهار متغیر مستقل موجود در مدل رگرسیون بر روی متغیر وابسته از ضرایب استاندارد شدهBeta) استفاده شد که نشان داد متغیر مستقل میزان استفاده از کانالهای ارتباطی دارای بیشترین نقش می باشد.

کلیدواژه ها:

مدیریت ، آبیاری ، باغات ، بهره وری