پهنه بندی اقلیمی – کشاورزی مناطق دارای پتانسیل کشت زعفران ، با استفاده از تلفیق روش های SLA و GIS

برای توسعه کشت گیاهان زراعی ، بررسی عوامل محیطی ، اقلیمی و اکولوژیکی ، ضرورت دارد. ویژگی های منحصر به فرد، کشت و کار زعفران، از جمله : نیاز آبی کم ، سازگاری مناسب اقلیم های مناطق خشک و نیمه خشک ، صادرات و ارز آوری ارزشمند، اشتغال زایی ، جلوگیری از مهاجرت کشاورزان، کمی آفات و بیماری های زعفران، موجب شده که ، در بسیاری از مناطق کشور، کشت آن، بدون تحقیق و پژوهش ، انجام شود. اما چند سال پس از کشت و بهره برداری ، به دلائل : عملکرد پایین زعفران، افت کیفیت محصول و بروز عوارض فیزیولوژیکی در این مزارع، گزارش، گردیدهکه عمدتا ناشی از عدم تطابق اقلیمی و بررسی های علمی ، است . انجام آزمایشات محلی ، با توجه به چند ساله بودن گیاه زعفران، نیازمند بررسی های طولانی مدت و صرف هزینه های سنگین ، می باشد . بر اساس روش های علمی دقیق ، با شناخت قابلیت های محیطی هر منطقه ، می توان به توسعه کشاورزی پایدار، دست یافت . مهمترین عوامل تاثیر گذار در پهنه بندی مناطق مناسب کشت زعفران، به ترتیب اولویت پارامترهای اقلیمی (دما، بارندگی ، تبخیر، رطوبت نسبی ، ساعات آفتابی )، موقعیت مکانی (ارتفاع، طول و عرض جغرافیایی )، نیاز آبی و پتانسیل خاک، هستند. هدف این مطالعه ، معرفی یک روش علمی ، تهیه نقشه پهنه بندی و تشخیص ظرفیت توانسنجی ، برای مناطق مستعد دارای پتانسیل تولید کشت زعفران در کشور، بر اساس پارامترهای اقلیمی ، است . ابتدا پارامترهای جوی موثر بر رشد و نمو زعفران، با استفاده از روش SLA و در نظر گرفتن سایر شرایط مورد نیاز، طبقه بندی شده ، سپس پهنه های مساعد و مناسب کشت زعفران، در سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS، تعیین شده و مدل تلفیقی ، ارائه گردیده است . نتایج این پژوهش ، نشان داد، مناطقی با مشخصات اقلیمی : قم ، اصفهان، سمنان و تهران، مساعد کشت زعفران بوده و احتمال خسارت های ناشی از پارامترهای اقلیمی ، حداقل می باشد . مناطقی ، مانند: قزوین ، زنجان، اردبیل ، ارومیه ، تبریز، ساری ، گرگان، و رشت ، از نظر پارامترهای اقلیمی ، جزء مناطق با ریسک پذیری بالا و نامساعد، برای کشت زعفران، ، مشخص گردیدند.

کلیدواژه ها:

پارامترهای اقلیمی ، پهنه بندی اقلیمی - کشاورزی ، زعفران ، GIS ، .SLA