تعیین حدود مناطق مورفودینامیکی و مورفوکلیماتیکی کواترنری در حوضه جاجرود

یکی از مهم ترین مواریث اقلیمی کواترنری در ایران، شواهد ژئومورفولوژی یخچالی در مناطق کوهستانی است. بررسی لند فرم های یخچالی و حدود گسترش آن ها در نواحی کوهستانی ایران، بهترین شاهد به منظور شناسایی قلمروهای مورفوکلیماتیک و مورفودینامیک است. هدف این پژوهش، تعیین و بازسازی مرزهای مورفوکلیماتیک و مورفودینامیک در آخرین دوره یخچالی وورم و شناسایی مرزهای کنونی این قلمروها در حوضه جاجرود و سرانجام مقایسه نتایج به دست آمده با آرای پژوهشگران پیشین است. با استفاده از تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای میدانی، موقعیت سیرک های منطقه شناسایی شد. سپس با روش پلتیر مرزهای مورفودینامیکی و مورفوکلیماتیکی کواترنر تعیین شد. در نهایت، نتایج به دست آمده با دیدگاه های محققان دیگر مورد مقایسه قرار گرفت. به طور کلی، ابزارها و داده های تحقیق را نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی و تصاویر ماهواره ای ETM+، داده های اقلیمی دما و بارش ماهانه تشکیل دادند. با استفاده از میانگین دما و بارش ماهانه و سالانه طولانی مدت ایستگاه های هواشناسی منطقه و بازسازی دمای ترازهای ارتفاعی از روش رگرسیون خطی، پهنه های دمایی و بارشی محدوده مورد پژوهش محاسبه شد. سپس با استناد به نظریه بوبک، دما و بارش دوره یخچالی محاسبه شد. در مراحل مختلف تهیه و تحلیل نقشه ها از نرم افزار ArcGIS ۹.۳ استفاده شد. نتایج نشان می دهد در حال حاضر، حد پایین قلمرو یخچالی به طور متوسط در ارتفاع ۵۲۲۰ متری، سولی فلوکسیون در ارتفاع ۴۰۰۰ متری، قلمرو پلوویال در ارتفاع ۳۴۰۰ متری و قلمرو پدیمانتاسیون در ۱۵۶۵ متری قرار دارد. در آخرین دوره یخچالی کواترنر (وورم) نیز حد پایین قلمرو یخچالی اغلب در ارتفاع ۳۹۰۰ متر، سولی فلوکسیون در ارتفاع ۳۰۰۰ متر و پلوویال در ارتفاع ۲۰۰۰ متری قرار داشته است. این داده ها از قلمروهایی که پژوهشگران پیشین برای البرز تعیین کرده اند، ارقام بالاتری را نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

- ، واژه های کلیدی: کواترنری ، قلمرو مورفودینامیک ، قلمرو مورفوکلیماتیک ، برف مرز ، حوضه جاجرود