بررسی ظرفیت های تعامل کلام و فلسفه

در علوم اسلامی به دلیل وجود اشتراکاتی میان آن ها، تعاملاتی صورت گرفته است.هدف ما در این نوشتار، بررسی نسبت میان دو علم کلام و فلسفه اسلامی است. در تحقیق حاضر سعی شده است که با ارائه تعریف، موضوع، مسائل، غایت، قلمرو، روش دو علم کلام و فلسفه اسلامی به بررسی این نسبت و مرز بین آن دو در منظومه علوم اسلامی پرداخته شود. از سویی دیگر داشتن رئوس ثانیه ای مجزا به منزله ی عدم تعامل، میان کلام و فلسفه اسلامی نیست؛ بلکه بین آن ها رابطه ی تاریخی، اشتراک دربرخی مبانی و مسائل، تعامل روشی و ...وجود داشته و دارد. تعامل تاریخی میان متکلمان و فیلسوفان ازتاثیر عقل گرایی فلسفه مشاء بر متکلمان آغازشده و با حکمت متعالیه به اوج رسیده است. یکی از انحاء رابطه میان آن دو این است که مسائل یکی برای دیگری مبانی است ؛ طوری که مسائل فلسفی نظیر هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و ... همان مبانی علم کلام هستند و علم کلام بر آن ها تکیه می کند. از قرن هفتم به بعد، تعامل روشی بین این دو علم، کاملا آشکار شده است؛ یعنی کلام فلسفی شکل گرفت و از طرفی بسیاری از مسائلی که در محدوده ی علم کلام بود در فلسفه اسلامی نیز، متبلور شد، فلسفه کلامی به وجود آمد ومسائل کلامی با اصول فلسفی، برهانی شد.

کلیدواژه ها:

تعامل ، مبانی ، روش ، کلام اسلامی ، فلسفه اسلامی