طراحی الگوی رفتاری گروه های ذینفع در حاکمیت شرکتی در سازمان تامین اجتماعی و شرکت های وابسته

هدف: این پژوهش به دنبال یافتن چگونگی الگوی رفتاری گروه های ذینفع در حکمرانی شرکتی در سازمان تامین اجتماعی ایران و شرکت های وابسته بوده است، به بیان دیگر به حاکمیت شرکتی از دیدگاه رفتاری پرداخته شد.روش شناسی پژوهش: برای انجام کار در آغاز به کمک پیشینه نظری موضوع به یک الگوی نظری رفتاری دست یافتیم که شش شاخص رفتاری مشترک میان ذینفعان شناسایی شد. سپس پرسشنامه ای متناسب با ساختار الگوی نظری با تعداد ۳۶ پرسش طراحی و بین خبرگان در حوزه حاکمیت شرکتی توزیع گردید. تعداد ۲۰۷ پاسخ دریافت شد که نهایتا ابزار پژوهش با آلفای کرونباخ ۰/۹۳۳ روایی آن احراز گردید. همچنین با بهره گیری از تحلیل عاملی اکتشافی به روش مولفه های اصلی، تبیینی از عوامل الگو که یک تقسیم بندی از گروه های ذینفع بود، حاصل گردید. به منظور اعتبارسنجی این یافته ها، به روش تحلیل عاملی تاییدی الگوی پیشنهادی نظری ارزیابی گردید.یافته ها: نتایج حاصله، در معیارهای CMIN که برابر ۶۹۴/۲ به دست آمد که زیر مقدار معیار  ۳ می باشد. همچنین شاخص RMSEA ریشه میانگین مربعات خطای تقریبی به مقدار ۰/۰۹۷ به دست آمد که در محدوده ۰/۱ تا ۰/۰۵ و قابل قبول است. برای شاخص اندازه گیری کیفیت مدل آماری (AIC) به میزان ۱۸۱۲ به دست آمد که به مقدار شاخص مدل اشباع (۱۴۰۴) در مقایسه با الگوی غیروابسته به میزان ۵۶۶۰ نزدیکتر است و حاکی از نیکویی برازش الگو است.اصالت/ارزش افزوده علمی: به طورکلی شش گروه ذینفع حاکمیت شرکتی در شرکت های وابسته به سازمان تامین اجتماعی شناسایی شد که عبارتند از ۱- ذینفعان نهادی، ۲- دولت، ۳- ذینفعان سیاسی، ۴- شبکه اجتماعی، ۵- ذینفعان اقتصادی و ۶- سهامداران. همچنین، تعداد ۶ شاخص رفتاری مشترک میان گروه های ذینفع نیز شناسایی شد که عبارت بودند از ۱- حل تعارض، ۲- اعتمادسازی در هیات مدیره، ۳- چانه زنی سیاسی، ۴- روابط قدرت-سیاست، ۵- تعیین هدف ها و ۶- فرآیند تصمیم گیری. برای میزان تاثیرگذاری هر یک از شاخص های رفتاری ذینفعان در مورد تحت مطالعه از آزمون پارامتری تی استودنت و مقایسات میانگین استفاده شد. نتایج این ارزیابی نشان داد که ذینفعان نهادی، دولت و ذینفعان سیاسی دارای تاثیرگذاری قابل توجه و بیشتر نسبت به سایرین بر روی حکمرانی در سازمان تامین اجتماعی می باشند. همچنین مداخلات دولت در شاخص های تعیین هدف، چانه زنی سیاسی، اعتمادسازی در هیات مدیره و حل تعارض، تاثیرگذاری معنادار و بالاتر از حد متوسطی بر حکمرانی شرکت های موردمطالعه داشته است. از طرفی گروه های سیاسی در حوزه های فرآیند تصمیم گیری، تعیین هدف و روابط قدرت-سیاست تاثیرگذاری معنادار و بالاتر از حد متوسطی بر حکمرانی شرکتی در شرکت های وابسته به سازمان تامین اجتماعی  داشته اند. نتیجه ارزیابی شاخص های رفتاری در بین گروه های ذینفع نشان داد که سطح توجه مشترک این گروه ها بیشتر معطوف به ۳ شاخص هدف گذاری، تصمیم گیری و روابط قدرت-سیاست است.

کلیدواژه ها:

تحلیل عاملی اکتشافی ، تحلیل عاملی تاییدی ، حکمرانی شرکتی ، سهامداران ، ذینفعان ، دولت ، سازمان تامین اجتماعی ، رویکرد رفتاری ، الگوی رفتاری ذینفعان