تحلیل و بررسی غزلیات شهریار بر اساس مولفه های شخصیت از دیدگاه نقد روانشناختی کارن هورنای

یکی از نظریات روانشناسانه نوین در نقد روانشناختی شخصیت در عرصه پژوهش های ادبی ، نظریه روانکاوانه کارن هورنای است . کارن هورنای یکی از روانشناسانی است که ریشه رفتارهای درونی انسان را ناشی از عوامل محیطی و اجتماعی فرد روانرنجور می داند. از نظر او فردی که به دلیل شرایط محیطی و اجتماعی دچار اضطراب اساسی شده است از طریق سه تاکتیک دفاعی مهرطلبی ، انزواطلبی و برتری طلبی سعی دارد با تشویش و اضطراب خود مقابله نماید. هدف پژوهش پیش رو تحلیل و واکاوی ۵۰ غزل منتخب از شهریار، شاعر برجسته معاصر، بر مبنای نظریه روانشناختی کا رن هورنای است . شیوه مطالعه در این پژوهش توصیفی تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و روش سندکاوی است . جامعه آماری در این پژوهش ۵۰ غزل منتخب از غزلیات شهریار است که مصادیق در آن به صورت گزینشی و سامانمند انتخاب شده است . برای دست یافتن به اهداف پژوهش پیش رو اشعاری را که از نظر مفهوم این پژوهش منطبق بودهاند در حد مجال این مقاله بیان شده است . نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهد که اضطراب اساسی ناشی از شرایط محیطی و شکست عشقی شهریار در زندگی ، موجب شکل گیری سه تیپ شخصیتی و سه تاکیک دفاعی از جانب او برای مقابله با این اضطراب شده است . ناکامی در عشق ، تبعید، از دست دادن پدر و مادر و دوستان و اوضاع اجتماعی و سیاسی همگی موجب شده تا شهریار برای رهایی از اضطراب درونی خود از سه شیوه تدافعی شخصیتی مهرطلب ، عزلت طلب و برتریطلب استفاده کند.