چگونگی انتقال رطوبت در بارش زمستانه غرب ایران (مطالعه موردی بارش ۳-۷ ژانویه ۱۹۹۶)

در این مقاله به منظور شناسایی منابع رطوبتی، بارشهای مناطق غربی ایران و چگونگی انتقال بخارآب از نواحی اطراف به این منطقه، سامانه بارانزای زمستانی، از نوع تلفیقی سودانی – مدیترانه ای، انتخاب شده است. مطالعه توزیع نم ویژه و آب قابل بارش در منطقه نشان می دهد که رطوبت دو روز قبل از شروع بارش روی ایران در ترازهای پایینی وردسپهر از نواحی جنوبی دریای سرخ و خلیج عدن به سمت شمال خاورمیانه و سپس از روز شروع بارش به سمت شرق (غرب ایران) جابه جا شده اند. مقادیر شار رطوبت محاسبه شده نشان می دهد که دریای عرب و عمان در دوره مطالعه، بیشترین واگرایی شار رطوبت را بویژه در ترازهای پایینی داشته است. اما نقش دریای سرخ در ترازهای میانی بارزتر شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که مدیترانه شرقی نه تنها فرستندگی رطوبت نداشته بلکه از دریاهای عمان، عرب، سرخ و قسمت مرکزی خود رطوبت دریافت کرده است. بالاترین مقدار همگرایی رطوبت در طی روزهای بارش بر روی ایران در ترازهای پایینی بوده است که فقط در ناحیه شمال غرب میزان انتقال رطوبت در ترازهای پایینی و میانی وردسپهر با هم برابر هستند. با توجه به نتایج این تحقیق می توان گفت دریاهای عمان و عرب اصلی ترین منبع تامین رطوبت بارش رخ داده روی غرب ایران می باشند.

کلیدواژه ها:

water vapor flux ، Moisture Transport ، Precipitation ، ایران ، شار بخار آب ، انتقال رطوبت ، بارش ، خاورمیانه