پهنه بندی تحول کارست دراستان کرمانشاه

استان کرمانشاه با مساحتی حدود ۲۸۶/۲۴۹۵۳ کیلومتر مربع در میانه ضلع غربی کشور واقع شده است که قسمت عمده آن در داخل زون های زاگرس رورانده و چین خورده قرار دارد و اغلب ارتفاعات آن از سازندهای سخت (کربناته) تشکیل شده است. پهنه های کارستی استان کرمانشاه نقش مهمی در تامین و تغذیه آبخوانها دارد. به همین دلیل برای شناسایی این پهنه ها و میزان تحول آنها در این پژوهش اقدام به پهنه بندی تحول کارست و تهیه نقشه آن شده است. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق ابتدا چاله های بسته سطحی به عنوان شاخص تحول کارست با استفاده از نقشه های توپوگرافی ۵۰۰۰۰/۱ و تصاویر ماهواره ای ۵ متر (BW) IRS شناسایی، نقشه آنها تهیه و پس از بررسیهای آماری وتایید ارتباط نقشه ها با موضوع به کمک مربع کای و عملیات میدانی، هفت عامل، ارتفاع، لیتولوژی، ژئومورفولوژی (زمین ساخت)، دما، بارش، تبخیر و شیب به عنوان عوامل موثر در تحول کارست انتخاب شده اند. پس از رقومی کردن کلیه داده های مربوط به آن برای ارزشگذاری (وزن دهی) طبقات نقشه های عامل از روشهای آماری تحلیل سلسله مراتبی (قضاوت کارشناسی)، تراکم سطح، ارزش اطلاعاتی، وزن متغیرها و روش تجربی استفاده شده است، درنهایت در محیط GIS، نقشه های عامل هم پوشانی و نقشه های پهنه بندی تحول کارست با ۵ روش مذکور به دست آمده است. در بین روشهای به کار گرفته شده برای پهنه بندی، روش ارزش اطلاعاتی بیشترین انطباق را با شاخص انتخاب شده (چاله های بسته) در منطقه مطالعه شده دارد. نقشه های پهنه بندی به دست آمده علاوه بر تعیین مناطق با درجات مختلف تحول اشکال کارست در استان، محدوده های دارای شرایط مساعدتر فعالیت کارست در اقلیم حاضر را نیز نشان می دهد. همچنین در این تحقیق مشخص می شود که توده آهکی بیستون نسبت به سایر سازند ها در واحد ساختمانی زاگرس رورانده و نسبت به سایر واحد های ساختمانی (زاگرس چین خورده و زون دگرگونی) تحول بیشتر است. با توجه به نتایج به دست آمده درنقشه نهایی می توان به این نتیجه رسید که هر جا در استان کرمانشاه تحول کارست بیشتر است، به احتمال زیاد منابع آب زیر زمینی نیز غنی می باشد که در برنامه ریزیها باید به آن توجه ویژه داشت.

کلیدواژه ها:

GIS ، GIS ، karst kermanshah ، Zoning ، کارست کرمانشاه ، پهنه بندی