تاثیر احداث سد بهشت آباد بر راهبردهای معیشت خانوارهای جوامع محلی

بسیاری از کشورها جمعیت روبه افزایش دارند و با کمبود جدی آب مواجه هستند و تامین و توزیع آب متناسب با تقاضای آن ها نیست. احداث سدها از راهکارهای اساسی جهت مدیریت چالش کمبود آب در دهه های اخیر است، اما این راهبرد می تواند پیامدهای منفی اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی به همراه داشته باشد. هدف این مقاله بررسی دیدگاه خانوارهای محلی پیرامون پیامدهای احتمالی حاصل از احداث سد بهشت آباد بر راهبردهای معیشت کشاورزی و غیرکشاورزی آن هاست. این پژوهش پیمایشی در جوامع روستایی و شهری واقع در حوزه مبدا و محل احداث سد، یعنی حوزه آبخیز بهشت آباد در استان چهارمحال و بختیاری صورت گرفت. در این مطالعه با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای ۲۰۰ خانوار از ۳۵۱۴ خانوار منطقه انتخاب شدند و داده ها با استفاده از پرسش نامه و مصاحبه ساختاریافته گردآوری گردیدند. از دید جوامع محلی احداث سد بهشت آباد باعث تخریب دارایی های فیزیکی کشاورزی و غیرکشاورزی و افزایش آسیب پذیری معیشت آن ها خواهد شد که این امر خود سبب افزایش مهاجرت، تغییر فرهنگ محلی، روی آوردن خانوارها به مشاغل کاذب و فروپاشی خانوارها بر اثر مهاجرت اجباری محلی خواهد شد. این دیدگاه به طور معنی داری تحت تاثیر داشتن شغل کشاورزی و خدماتی خانوار، میزان اراضی خانوار، تعداد دام سبک و سنگین، سن و میزان تحصیلات بود. این پژوهش نشان داد از دید جوامع محلی و شهری در صورت احداث سد دارایی های فیزیکی کشاورزی و غیرکشاورزی آسیب دیده و مشاغل مربوط به آن ها از بین خواهد رفت، هرچند ممکن است برخی مشاغل وابسته به صنعت و خدمات نیز به وجود آید؛ بنابراین قبل از احداث سد، سیاست گذاران و برنامه ریزان باید امکان سنجی و تامل بیشتری صورت گیرد تا پیامدهای ناگواری پس از آن به وجود نیاید.

کلیدواژه ها:

Dam construction ، livelihood strategy ، local community ، water crisis ، کلیدواژگان: احداث سد ، راهبرد معیشت ، جوامع محلی ، بحران آب.