بازخوانی تطبیقی خویش کاری نباتات در اساطیر جهان

طبیعت و عناصر آن در منظومه فکری بشر، نقشی محوری دارند. گیاه یکی از این عناصر طبیعی است که به شکل موازی و با خویش­کاری­های مشابه در اساطیر ملل مختلف ظهور و بروز داشته­است. این نقش­مایه­ها به دلیل همراهی با آداب و رسوم آیینی و مقدس­اند. بازخوانی تطبیقی گیاهان اساطیری و خویش­کاری آن­ها می­تواند مبین نقش طبیعت به­ویژه آشنایی با آبشخور مشترک آن در اسطوره­سازی بشر باشد. این پژوهش توصیفی- تحلیلی براساس رویکرد تطبیقی مکتب امریکایی تلاش کرده­است این وجوه مشترک و عملکرد مشابه را در طبقه­بندی ژرژ دومزیل واکاوی کند. از نتایج تحقیق برمی­آید که گستره خویش­کاری گیاهان، از اسطوره آفرینش و نمودهای آن در اسطوره ایزدان نباتی، فرایند زایش و تولد دوباره قهرمانان اسطورهای و حتی خویش­کاری آن­ها در دگردیسی و یا خاصیت الهی بخشیدن به انسان­ها؛ چون تعلق رویین­تنی و نامیرایی به آدمیان تا اساطیر مرگ و رستاخیز گیاهی ابرانسان­های مقدس به ادراک مناسبات انسان و گیاه در اساطیر ملل و نسبت آنها در جهان­بینی نظام­های سه­گانه اجتماعی عصر اسطوره­ای تعلق دارد. بر اساس این الگو، اغلب روایات اسطوره­ای گیاه تبار جهان برآمده از بینش طبقه روحانیان است که برای طبقه فرودست (توده کشاورز و تولیدکننده) در جهت حفظ زایش، حیات و استمرار آیینی آنها به شکل فلسفه مقدس حیات و بقا ایجاد شده است.

کلیدواژه ها:

function ، plants myth ، parallel mythology ، comparative mythology ، خویش کاری ، اسطوره نباتی ، اسطوره های موازی ، اسطوره شناسی تطبیقی.