ضرورت اجرای طرحهای ساماندهی و ایمن سازی رودخانه ها و مسیلها در محدوده های جمعیتی با استناد به برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح سکونتگاه های روستایی

زمینه و هدف: امروزه وقوع پدیده­های حدی و تغییرات اقلیمی در کنار گسترش فعالیتهای انسانی و دخل و تصرف در عرصه­های طبیعی، منجر به افزایش خسارات ناشی از سیلاب گردیده است. بویژه سکونتگاه های روستایی که با خصوصیاتی نظیر موقعیت جغرافیایی، ویژگیهای محیطی، ساختار کالبدی- فضایی و سطح برخورداری معمولا بیشترین خسارت را در زمان رخداد مخاطره تجربه مینمایند. روش بررسی: ازاین رو در این پژوهش، با تحلیل نتایج بازدید میدانی ۱۴۱۸ روستا در سطح کشور، وضعیت آسیب پذیری روستاها در برابر مخاطره سیلاب بررسی و پس از تعیین فراوانی راهکارهای ارائه شده جهت ایمن سازی، یکی از این روستاها با ارائه جزئیات مطالعه ایمن سازی و مدلسازی های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که ۱۱۶۹ روستای مورد بازدید با مخاطره سیلاب مواجه است و ساماندهی رودخانه­ها و مسیلها با ۵/۳۱ درصد، اجرای طرحهای آبخیزداری در بالادست روستاها با ۸/۲۰ درصد و سپس عملیات جمع­آوری و هدایت آبهای سطحی و زیرزمینی با ۳/۱۲ درصد، به ترتیب مهمترین و پرتکرارترین راهکارهای کاهش خطر سیلاب در روستاهای مورد بازدید بوده­اند. با توجه به فراگیر بودن مکان گزینی نامناسب و توسعه ساخت وسازها در حواشی رودخانه­ها و عدم رعایت حد بستر و حریم سیلابی رودخانه­ها و مسیل­ها و بویژه هزینه هنگفت اقدام در فاز بازسازی و بازتوانی پس از وقوع سیلاب، برنامه ریزی و اقدام به منظور پیشگیری و کاهش خطر سیلاب منطبق با برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح، ارتقای جایگاه ملاحظات کاهش خطر در طرح های توسعه ای، اجرای طرحهای ساماندهی و ایمن سازی رودخانه ها و مسیلها در محدوده های جمعیتی و همچنین آزادسازی تصرفات مزاحم در بستر و حرایم رودخانه ها و مسیلها از جمله اقدامات اولویت دار درخصوص مدیریت ریسک مخاطره سیلاب می باشد.

کلیدواژه ها:

سیلاب ، حریم رودخانه ، ایمن سازی ، ساماندهی رودخانه ، مدلسازی هیدرولیکی