بازیابی مس از محلول پساب فرآیند اچ بردهای مدار چاپی

در فرآیند تولید بردهای مدار چاپی از اچنت های مختلفی استفاده می شود که رایج ترین آنها کلرید فریک است و پسابی حاوی مقادیر قابل توجهی مس و آهن به دست می آید که باید بازیابی شوند زیرا برای محیط زیست بسیار مضر است . در این تحقیق از دو روش الکترولیز و سمانتاسیون برای بازیابی مس از پساب اچ بردهای مدار چاپی استفاده شد. روش الکترولیتی در دو حالت قبل و بعد از حذف آهن بررسی شد و در هر حالت پارامترهای مختلفی از جمله ولتاژ اعمالی ، فاصله آند و کاتد و همچنین جنس کاتد (فولادی و مسی ) در فرآیند الکترولیتی مورد بررسی قرار گرفت تا شرایط بهینه به طور تقریبی به دست آید. در حالت قبل از حذف آهن از محلول پساب، بازده جریان به دلیل وجود آهن ، بسیار پایین بود. در ادامه تحقیق از فرآیند گوتیت برای حذف آهن از محلول پساب به منظور بالا بردن بازده جریان استفاده شد. در فرآیند گوتیت تقریبا آهن به طور کامل حذف شد و به همراه آن تلفات مس حدود ۲۰%بود. پس از انجام فرآیند گوتیت ، مجددا اثر ولتاژ اعمالی و فاصله الکترودها بر روی بازده جریان و درصد بازیابی مس به روش الکترولیتی بررسی شد و در شرایط مناسب ( ولتاژ اعمالی : ۵ ولت ، فاصله آند و کاتد: ۳ سانتی متر، زمان: ۴ ساعت و جنس کاتد: مس ) درصد بازیابی مس به حدود ۹۵ درصد رسید. در روش سمانتاسیون از پودر آهن در مقادیر مختلفی نسبت به مقدار استوکیومتری آن برای سمانتاسیون مس استفاده شد؛ همچنین اثر دما بر درصد بازیابی و خلوص مس بازیابی شده بررسی شد و مشاهده شد که با افزایش مقدار آهن درصد بازیابی در ابتدا (تا ۲ برابر مقدار استوکیومتری ) افزایش می یابد (از ۷۹ به ۹۹/۹۹ درصد) و افزایش بیشتر از آن تاثیری ندارد. خلوص مس بازیابی شده نیز با افزایش مقدار آهن ، کاهش پیدا کرد. بعلاوه مشخص شد افزایش دما تاثیر چندانی بر فرآیند سمانتاسیون در مقادیر مختلف آهن ندارد و نتایج بدست آمده تقریبا مشابه نتایج حاصل از انجام فرآیند در دمای محیط بود. بر اساس آزمایش های انجام شده، درصد بازیابی مس در مقادیر آهن ۲۵/۱ و ۵/۱ برابر مقدار استوکیومتری تقریبا بالای ۹۰% و همچنین خلوص محصول بالای ۹۰% شد.

کلیدواژه ها:

مدار چاپی ، کلرید فریک ، پساب اچ ، سمانتاسیون ، الکترووینینگ