بررسی تطبیقی معراجیه های خمسه نظامی با نگاه موردی به سه معراج نامه «کتاب المعراج، معراج النبی و الاسراء و المعراج»

نظامی گنجوی، مثنوی­سرای بزرگ قرن ششم هجری قمری و یکی از بنیان گذاران ادبیات داستانی منظوم فارسی است. یکی از جذابیت­های مثنوی­های نظامی وجود تحمیدیه­ها، مناجات و معراجیه­هایی است که در آغاز هر یک از منظومه­هایش دیده می شود که به دلیل زیبایی و تخیل زائدالوصف آن ها بسیار مورد توجه پیروان او بوده است. مقاله حاضر در پی بررسی تطبیقی معراجیه­های خمسه نظامی و سه معراج­نامه عربی پیش از او یعنی المعراج قشیری، معراج­النبی ابن­عباس و الاسراء و المعراج ابن حجر عسقلانی و سیوطی است که بر این اساس شباهت­ها و تفاوت­ها را در ساختار و محتوای آن ها نشان داده است و بدین نتیجه دست یافته که با وجود وجوه افتراق متعدد، نظامی در سرودن معراجیه­های خود تحت تاثیر بسیار معراج­نامه­های مذکور بوده است. برای رسیدن به این برآیند، ابیات معراجیه­های نظامی با شواهدی که از معراج­نامه­های مذکور به دست آمده، در کنار هم قرار گرفته تا بدین گونه میزان شباهت­ها آشکارتر شود.

کلیدواژه ها:

Comparative Literature ، Nizami Ganjavi ، Khamsa of Nizami ، Ascension ، Arabic ascensions ، واژگان کلیدی: نظامی گنجوی ، خمسه نظامی ، معراجیه­ ، معراج­نامه­های عربی ، بررسی تطبیقی