آزمون مدل کمیت - کیفیت فرزندان در خانواده های شهری ایران

هدف اصلی این مقاله، بررسی رابطه بین کمیت و کیفیت فرزندان در ایران است. فرض اولیه مدل­های کمیت-کیفیت باروری، این است که بین کمیت و کیفیت فرزندان، رابطه­ جایگزینی وجود دارد. ابهام درمورد علامت و اثر نهایی تولد فرزند جدید بر کیفیت فرزندان موجود و خطی یا غیر خطی بودن این اثر، موجب شد تا در این پژوهش، به بررسی رابطه بین کمیت و کیفیت فرزندان در ایران پرداخته شود. در این راستا، با استخراج  نمونه­ای شامل  ۵۶۲۴ فرزند بالای ۲۵ سال مناطق شهری کشور از طریق داده­های سال ۱۳۹۴مرکز آمار ایران و با به کارگیری روش حداقل مربعات معمولی با اعمال تصحیح مجانبی وایت تحت عنوان خطای استاندارد مستحکم، رابطه بین کمیت و کیفیت فرزندان بررسی شد. نتایج، حاکی از ارتباط معنادار، منفی و غیرخطی بین اندازه خانواده و کیفیت فرزندان است اما اندازه و علامت این ارتباط برای تمام فرزندان یکسان نیست؛ به این معنی که برای تولدهای اول، دوم و سوم، رابطه مکمل بودن بین کمیت و کیفیت فرزندان وجود دارد و برای تولدهای بالاتر از سه فرزند، رابطه جایگزینی میان کمیت و کیفیت فرزندان برقرار است. بر اساس نتایج تحقیق، توصیه می­شود که در سیاست­های تشویق رشد جمعیت، بعد خانواده­ها مورد توجه قرار گیرد؛ به این صورت که اگر در سیاست افزایش جمعیت، به­جای یک سیاست همه گیر، فقط بر خانواده­های بدون فرزند و یا کمتر از سه فرزند متمرکز شود، رشد جمعیت، به کیفیت آن آسیبی نمی زند و در جهت بهبود سرمایه انسانی جامعه پیش خواهد رفت.

کلیدواژه ها:

Quantity of children ، Quality of children ، Characteristics of parents ، Iranian families ، کمیت فرزندان ، کیفیت فرزندان ، مشخصه های والدین ، خانواده های ایرانی