تحلیل نشانه- معناشناختی خلسه در گفتمان ادبی

یکی از ویژگیهای مهم گفتمانهای ادبی، به ویژه در شرق، کارکرد خلسه ای آن است. از دیدگاه نشانه-معناشناختی، در گفتمان ادبی خلسه زمانی شکل می گیرد که کنشها در وضعیتی فرعی قرار گیرند و جای خود را به شوش، یعنی فرآیندی تنشی- عاطفی دهند که در آن شوشگر در وضعیتی انفعالی از خود رها گردد و تحت عظمت و اراده یک «دیگر» فرا سوژه ای «شدنی» آنی را تجربه کند. در واقع، خلسه فاصله بین استقرار در مرز کنش و عبور به هاله معنایی جدید را که با تغییر یا استحاله همراه است، آنقدر کاهش می دهد که گفتمان ادبی ما را با وضعیتی کوبشی یا تکانه ای مواجه می سازد. در چنین حالتی، آنچه به طور طبیعی پایان یک فرآیند است، در ابتدای آن رخ می دهد. به همین دلیل، خلسه ادبی کارکردی است که همه محاسبات گفتمانی را به هم می ریزد، و خارج از هر نوع زنجیره استدلالی و روایی، سبب غافلگیر شدن و ایجاد وضعیتی استعلایی می گردد؛ گویا خلسه وضعیتی است که سوژه گفتمان به واسطه آن خود را در انفصال کامل با آنچه حضور ارجاعی و عینی است می یابد و در نوعی غیاب قرار می گیرد که سرچشمه گریز از ایستایی و تحمل کنشهای زمانمند است. کارکرد های نشانه- معناشناختی خلسه ادبی کدام اند؟ چگونه خلسه ادبی زمان کنشی را به زمان شوشی تغییر می دهد؟ چگونه خلسه ادبی شرایط استعلای سوژه گفتمان را فراهم می سازد؟ با توجه به توضیحات بالا، هدف از این مقاله تحلیل نشانه- معناشناختی خلسه در گفتمان ادبی به منظور تبیین ساز و کار های آن برای دستیابی به الگویی است که بتواند فرآیند تولید خلسه ادبی و نقش آن در تبیین معنا را مطالعه کند.

کلیدواژه ها:

Semio-semantic ، Literary Discourse ، Ecstasy ، Transcendent ، نشانه- معناشناسی ، گفتمان ادبی ، خلسه ، استعلا ، شوش