شواهد پتروژنتیک در ژئودینامیک و جای گیری توده های نفوذی نوردوز در پهنه ساختاری البرز – آذربایجان

مجموعه نفوذی نوردوز به سن الیگوسن، در شرق سیه رود از توابع استان آذربایجان شرقی و در پهنه ساختاری البرز -آذربایجان رخنمون دارند. بر اساس بررسی های میدانی، سنگ نگاری و زمین شیمیایی، ترکیب سنگ شناسی منطقه شامل توده های نفوذی گابرودیوریت، مونزودیوریت، مونزونیت، تونالیت، گرانودیوریت و گرانیت با سرشت کالک آلکالن تا کالک آلکالن پتاسیم بالا و شوشونیتی است. زمین شیمیایی عناصر اصلی بیانگر ویژگی های متاآلومین بوده و از گرانیتوئیدهای نوع I هستند. بررسی های زمین شیمیایی نظیر غنی شدگی عناصر LREE در مقایسه با HREE، آنومالی مثبت Pb، تهی شدگی عناصر Nb و Ti، در تعیین موقعیت زمین ساختی نشان دهنده وابستگی ماگماهای اولیه این سنگ ها به حاشیه فعال قاره ای است. بافت های عدم تعادل مانند بافت غربالی و منطقه بندی شیمیایی در پلاژیوکلاز در سنگ های مورد بررسی را می توان به تحولات ماگمای در حال تفریق بلوری در حجره های ماگمایی متعدد و اختلاط بین آنها نسبت داد. داده های زمین شیمی ایزوتوپی سامانه پتروژنتیک ماگمای منطقه از روند سامانه بسته پیروی کرده و تفریق بلوری را به عنوان فرایند اصلی تکوین سنگ های نفوذی منطقه نشان می دهد. طبق نتایج ایزوتوپی Sr-Nd-Pb می توان ترکیبی از DMM و EMII را به عنوان منابع اصلی برای ماگماهای منطقه معرفی کرد. این رفتار را می توان با آلایش حجم های عظیم ماگمای مشتق از گوشته لیتوسفری تهی شده زیرین پشته میان اقیانوسی با رسوب های پوسته ای غنی از عناصر LILE و Sr رادیوژنیک رسوب های تخریبی در طی فرورانش پوسته اقیانوسی و متاسوماتیسم گوه گوشته ای بالایی توضیح داد. این توده در یک رژیم زمین ساختی همراه با کشش یا نازک شدگی لیتوسفر در اثر بالازدگی گوشه در ائوسن- الیگوسن در فلات ماگمایی آذربایجان جای گرفته اند.

کلیدواژه ها:

سنگ های متاآلومین ، حاشیه فعال قاره ، متاسوماتیسم ، فلات ماگمایی ، نوردوز ، پهنه ساختاری البرز- آذربایجان