بررسی ویژگی های هیدروشیمیایی و کیفیت آب رودخانه گرمابدشت، استان گلستان، شمال شرق ایران

به منظور مطالعه هیدروشیمی و ارزیابی کیفیت آب رودخانه گرمابدشت، ۱۰ نمونه آب در خرداد ماه ۱۴۰۱ در طول رودخانه برداشت شد. ویژگی های فیزیکوشیمیایی (pH، هدایت الکتریکی، جامدات حل ­ شده کل)، غلظت یون های اصلی و پارامترهای بیولوژیکی و میکروبی (مقدار اکسیژن حل ­شده، اکسیژن خواهی زیستی، اکسیژن خواهی شیمیایی و باکتری های کلی فرم) توسط روش های استاندارد اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که pH نمونه های آب بین ۷/۹ تا ۸/۴  و مقدار هدایت الکتریکی نمونه های آب بین ۳۷۶ تا ۶۶۵ میکروزیمنس بر سانتی متر متغیر است. از نظر سختی نمونه های آب در رده سخت قرار می گیرند. غلظت یون های اصلی، فسفات و نیترات در محدوده مجاز برای آشامیدن است. با محاسبه نسبت های یونی و رسم نمودار دورو، مشخص شد که شیمی آب رودخانه گرمابدشت توسط فرآیند انحلال کنترل می شود. موقعیت نمونه ­ها بر روی نمودار پایپر نشان می­ دهد که تیپ و رخساره نمونه های آب رودخانه بی کربناته کلسیک، بی کربناته منیزیک و سولفاته کلسیک می باشد. بر اساس نمودار ویلکاکس، آب رودخانه گرمابدشت برای مصارف کشاورزی مناسب است. پارامترهای سدیم کربنات باقی مانده و درصد سدیم نیز موید این نتیجه­ گیری است، اما بر اساس شاخص خطر منیزیم، آب رودخانه گرمابدشت برای مصرف کشاورزی نامناسب است. نتایج آنالیزهای بیولوژیکی و میکروبی نشان می دهد که مقدار اکسیژن حل­ شده همه نمونه ها در حد مجاز است، اما میزان اکسیژن خواهی زیستی و اکسیژن خواهی شیمیایی در برخی ایستگاه ها به دلیل ورود پساب دامداری ها و کشاورزی از حد مجاز فراتر رفته است. همچنین تمام نمونه ها دارای آلودگی میکروبی هستند که این امر می­ تواند بر سلامت مصرف ­کنندگان آب رودخانه گرمابدشت تاثیرات منفی داشته باشد. بررسی شاخص­ کیفیت آب نیز نشان می­دهد که به جز نمونه­ های بالادست، کیفیت سایر نمونه ­ها برای مصرف شرب در رده بد تا متوسط قرار دارد.

کلیدواژه ها:

Garmabdasht River ، Hydrochemistry ، Microbial pollution ، Water Quality Index. ، آلودگی میکروبی ، شاخص کیفیت آب ، رودخانه گرمابدشت ، هیدروشیمی