ارزیابی خطر و تعیین بار آلودگی فلزات سنگین (آهن، روی، کادمیم، مس، منگنز و مولیبدن) در خاک سطحی شهر القاسم، استان بابل عراق

زمینه و هدف: آلودگی فلزات سنگین خاک شهری به سبب مخاطرات بالقوه محیط زیستی و بهداشتی توجه گسترده ای را به خود جلب کرده است. از این رو، این پژوهش با هدف ارزیابی خطر و تعیین بار آلودگی فلزات آهن، روی، کادمیم، مس، منگنز و مولیبدن در خاک سطحی شهر در استان بابل عراق در سال ۱۴۰۲ انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، در مجموع ۵۰ نمونه خاک سطحی از عمق  cm۲۰-۰ برداشت و محتوی عناصر در آن ها با استفاده از طیف سنجی نوری پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) خوانده شد. همچنین، مقادیر شاخص های غنی شدگی (EF)، آلودگی (PI)، بار آلودگی (PLI)، خطر سلامت (HI) و خطر سرطان زایی (CR) محاسبه شدند. داده ها نیز با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد پردازش قرار گرفتند. یافته ها: میانگین محتوی عناصر آهن، روی، کادمیم، مس، منگنز و مولیبدن در خاک به ترتیب برابر با ۲۷۲۴۰، ۶۲/۷، ۰/۳۰۲، ۳۳/۸، ۵۷۰ و mg/kg ۰/۹۹۹ بود. بیشینه میانگین محتوی عناصر برای آهن، مس، منگنز و مولیبدن در خاک به ترتیب برابر با ۳۰۳۳۱، ۳۷/۳، ۶۳۹ و mg/kg ۱/۰۸ مربوط به مناطق مرکزی شهر و بیشینه میانگین محتوی عناصر برای روی و کادمیم به ترتیب برابر با ۶۵/۳ و mg/kg ۰/۳۳۲ و مربوط به مناطق روستایی و حومه شهر بود. نتیجه گیری: نتایج، بیانگر تاثیر فعالیت های شهری (ترافیک، صنعت و کشاورزی) بر آلودگی عناصر آهن، روی، کادمیم، مس، منگنز و مولیبدن خاک در شهر القاسم بوده است. از این رو، به منظور کاهش و مدیریت خطر محیط زیستی و سلامتی، پایش منظم محتوی فلزات سنگین و شناسایی منابع آلودگی عناصر در خاک توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

Heavy metals ، Urban soil ، Pollution indices ، Health risk ، فلزات سنگین ، خاک شهری ، شاخص های آلودگی ، خطر سلامت