تاثیر EDTA بر کیفیت حاصلخیزی خاک و خصوصیات رویشی و تغذیه ای گیاه دارویی Marrubium cuneatum تحت تنش عناصر بالقوه سمی

زمینه و هدف: اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (EDTA)، به عنوان یک عامل کلاتور مصنوعی برای اصلاح خاک های آلوده به عناصر بالقوه سمی شناخته شده است. Marrubium cuneatum از جمله گیاهان دارویی با کاربرد گیاه پالایی است که تاثیر EDTA بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی این گونه و خاک تحت کشت آن بررسی شد. روش بررسی: گونه M. cuneatum به مدت شش ماه در گلخانه در خاک معدنی آلوده به عناصر بالقوه سمی تحت سطوح مختلف EDTA (۰، ۱، ۳ و mmol/kg ۵) رشد داده شد و سپس زیست توده و غلظت عناصر درشت و ریز مغذی آن و خصوصیات بیوشیمیایی خاک مانند ماده آلی، فعالیت آنزیم های خاک و جمعیت میکروبی انداز ه گیری شد. همچنین یک مدل رگرسیونی بین غلظت EDTA و وزن شاخساره به منظور پیش بینی پاسخ رشدی گیاه برقرار شد. یافته ها: غلظت mmol/kg ۵ EDTA به ترتیب سبب کاهش ۱۱ و ۲۱/۹ درصدی وزن خشک شاخه و ریشه نسبت به شاهد شد. عناصر درشت مغذی ریشه با اعمال EDTA نسبت به شاخه کمتر متحمل کاهش شدند و بیشترین کاهش مربوط به پتاسیم شاخساره با ۴۰/۷۰ درصد نسبت به شاهد بود و نسبت پتاسیم به سدیم به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرد. علی رغم بهبود برخی پارامترهای خاک در سطوح پایین EDTA، دوز mmol/kg ۵ به ترتیب منجر به مهار ۳۰ و ۱۰ درصدی فعالیت آنزیم های اوره آز و دهیدروژناز شد. رابطه رگرسیونی بین EDTA و وزن شاخساره نشان داد که حداکثر وزن خشک، در غلظت mmol/kg ۲/۴ حاصل شد. نتیجه گیری: به طور کلی با توجه به اثرات کم و بیش نامطلوب EDTA از غلظت mmol/kg ۳ بر خاک و گیاه و مدل پیش بینی پاسخ رشدی M. cuneatum، پیشنهاد می شود سطوح بیش از mmol/kg ۲/۴ این ماده آزمایشی مورد بررسی قرار گیرد تا دوز دقیقی را که آغازگر تاثیرات منفی در خاک و گیاه است مشخص شود.

کلیدواژه ها:

Marrubium cuneatum ، EDTA ، Nutrients ، Biomass ، Soil enzymes ، EDTA ، Marrubium cuneatum ، عناصر مغذی ، زیست توده ، آنزیم های خاک