آشنایی زدایی در اشعار یدالله رویایی

آشنایی زدایی اصطلاحی است که نخستین بار، شکلوفسکی منتقد شکل گرای روسی آن را در نقد ادبی به کار گرفت.  بعدها مورد توجه دیگر منتقدان فرمالیست و ساختگرا مانند یاکوبسن، تینیانوف و... قرار گرفت. یان مورکاروفسکی اصطلاح «برجسته سازی یا فورگراندینگ» را در این معنی به کار برد. آشنایی زدایی در برگیرنده تمام روشهایی است که مولف از آن سود می جوید تا «جهان متن را به چشم مخاطبان، بیگانه بنماید» و موضوع و محتوای متن ادبی را چنان جلوه دهد که گویی از این پیشتر وجود نداشته است. این روشها موجب به تاخیر افتادن و گسترش معنای متن و در نتیجه لذت و بهره وری بیشتر خواننده از آن می گردد. آشنایی زدایی باید با مبنای زبان هنجار و زمان به کارگیری ترفندهای ادبی توسط مولف، سنجیده شود. در تاریخ شعر معاصر ایران، سبکی به نام حجم گرایی توسط یدالله رویایی، شاعر و منتقد معاصر به وجود آمد که یکی از ویژگیهای برجسته آن، آشنایی زدایی است. در این مقاله اشعار یدالله رویایی برمبنای نظریه های فرمالیستی به عنوان روش کار تحلیل و بررسی می شود.

کلیدواژه ها:

literary ، criticism ، defamiliarization ، devices ، contemporary poetry ، Yadoullah Royaee ، norm ، foregrounding. ، نقد ادبی ، آشنایی زدایی ، تمهیدات ، شعر معاصر ، یدالله رویایی ، هنجار گریزی ، برجسته سازی.