از اشتباهات رایج آماری پرهیز کنیم

امروزه کمتر پژوهشی است که از تکنیکهای آماری بی بهره باشد. در حقیقت استفاده از روشهای آماری جهت بررسی، تجزیه و تحلیل، استنباط و ارائه راهکار در کلیه علوم امری رایج و ضروری است . با توجه به نیاز روز افزون به روشهای آماری توانمند و مناسب، آمار شناسان به معرفی و ارائه روشهای جدید و خلاق آماری می پردازند. علیرغم پیشرفتهای قابل توجه در این زمینه، متاسفانه هنوز هم برخی اشتباهات رایج در بکارگیری روشهای آماری به چشم می خورند . این مهم در ایران با توجه به کمبودهای وافر در هر دو بخش نرم افزار و سخت افزار که بویژه در علوم آماری موجود است، این امر را حادتر مینماید. به عبارت دیگر عدم بهینه کردن منابع آماری با نیازهای کاربردی در سطح جامعه از یک طرف و عدم اخذ مشاوره (مناسب و بموقع) از آمارشناسان خبره و متخصص از طرف دیگر باعث بروز اشتباهاتی فاحش در این زمینه می باشد. در برخی موارد این اشکالات تا حدی قابل ملاحظه می نماید که حتی از نتایج بدست امده نمی توان به اهداف مورد نظر دست یافت. عدم تعیین و تعریف شفاف از جامعه آماری، نحوه نمونه گیری، نحوه تعیین اعضای نمونه، نحوه تعیین برآورها و دقت آنها از عمده مشکلات مربوط به فاز تولید داده می باشد. عدم تشریح روش تجزیه و تحلیل و متدولوژی تحقیق، عدم بکارگیری روشهای و فنون آماری مناسب با اهداف پژوهش، عدم بررسی پیش فرضها و مفروضات مربوط به فنون آماری بکار گرفته شده از مشکلات عمده در تحلیل (آماری) داده است. این نوشتار بر آن است تا به برخی ملاحظات در بکارگیری روشها و فنون آماری بپزدارد. با توجه به تجارب نگارنده، سعی خواهد شد تا با ارائه مثالهای واقعی و نقد آنها به بررسی اشکالات و اشتباهات موجود در آنها پرداخته شود.