بازشناسی مضمون حماسی اساطیری «رویارویی پدر و پسر» در روایتی از تذکره الاولیا

اشتراک و استمرار برخی از الگوها و مضامین اساطیری در ناخودآگاه فردی، تباری و جمعی انسان، دستاویز اصلی نقد اسطوره ای برای بازیابی و تحلیل تجلیات مختلف اسطوره و آیین در انواع ادبی است. از منظر این نقد و اصول و مبانی آن، در تذکره الاولیای عطار به عنوان یکی از متون پایه ای ادب عرفانی، چند نکته در خور ذکر به نظر می رسد؛ از جمله این که بر طبق ساختار شناسی داستان ابراهیم ادهم و پسرش و مقایسه اجزای داستانی آن با چند روایت مشهور « نبرد پدر و پسر» احتمالا طرح کلی این داستان بر الگوی داستان رستم و سهراب پرداخته شده و در قالب بن مایه حماسی – اساطیری «رویارویی و ستیز پدر و پسر» - البته با تفاوتهای ناشی از صبغه عرفانی آن – قابل بررسی است. ابراهیم ادهم از صوفیانی است که گزارش احوال او با مضامین داستانی و افسانه ای درآمیخته است و با توجه به نفوذ و تاثیر شاهنامه در تبدیل سرگذشت و سیمای بعضی شخصیتهای تاریخی به روایات و چهره های مردم پسند و غیرتاریخی، این حدس چندان نامتحمل نیست که در پرداخت داستان «ابراهیم ادهم و پسرش» الگوی کلی روایت رستم و سهراب مورد نظر بوده باشد.

کلیدواژه ها:

Key words: Tazkart-al awliya ، Mythological Criticism ، Father and Son Battle ، Story of Rostam and Sohrab ، Ebrahim Adham. ، کلیدواژه : تذکره الاولیا ، نقداساطیری ، نبرد پدر و پسر ، داستان رستم وسهراب ، ابراهیم ادهم.