تبیین و تحلیل بن مایه های اساطیری در قصه «درخت زندگی»

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 116

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CGLMO-8-31_005

تاریخ نمایه سازی: 10 دی 1403

چکیده مقاله:

بررسی دقیق و سنجیده قصه­ها می­تواند درک درستی از باورها، اندیشه­ها، شیوه زندگی، توتم ها، اسطوره­ها و کهن­الگوهای یک قوم در اختیار پژوهشگر بگذارد. یکی از این قصه­ها که تاکنون در هیچ منبع مکتوبی ثبت نشده قصه «درخت زندگی» است که در منطقه کوهمره­سرخی فارس رایج است. این قصه به­گونه­ای با بن­مایه­های اساطیری درآمیخته است که تعیین مرز دقیق میان قصه و اسطوره در آن بسیار دشوار است. هدف نگارنده، بررسی این بن­مایه­ها در قصه «درخت زندگی» است. برای انجام این کار، نخست به­شیوه میدانی، قصه از راویان متعدد ثبت و ضبط شده و سپس به شیوه توصیفی تحلیلی به بررسی بن­مایه­های اساطیری پرداخته شده است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که چند بن­مایه اصلی، محورهای اساسی قصه را تشکیل می­دهند: ۱. قهرمان قصه، عوامل زایش گاو، دختر، ابرهای باران­زا را از چنگ نیروهای شر دیوان نجات می­دهد و طراوت و سرسبزی را به جهان بازمی­گرداند. ۲. قهرمان و همراهانش از شش­خان برای بازگشت به خانه می­گذرند. ۳. قهرمان قصه به­سوی درخت زندگی درخت انار که در مرکز و محور عالم قرار دارد حرکت می­کند و پس از زندانی کردن نگهبان درخت، از میوه درخت می­چیند. ۴. درخت انار و درخت انجیر به­منزله نمادهای باروری در قصه مطرح می­شوند. اسطوره باروری و تلاش قهرمان برای رسیدن به میوه بارورکننده، یکی از محورهای اصلی داستان است. ۵. ایزد سروش با عنوان «سروشی غیبی» در نقش هدایتگر و راهنمای قهرمان قصه ظاهر می­شود.

نویسندگان

عظیم جباره ناصرو

assistant professor of persian language and literature, faculty of humanities, jahrom university, jahrom, iran.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آیدنلو، سجاد (۱۳۸۸). «هفت خان پهلوان». نشریه دانشکده ادبیات و ...
  • اسماعیل پور، ابوالقاسم (۱۳۸۷). اسطوره آفرینش در آیین مانی. تهران: ...
  • الیاده، میرچا (۱۳۸۹). رساله در تاریخ ادیان. تهران: سروش.. ...
  • انصاری زهرا و همکاران (۱۳۹۳). «بررسی و طبقه بندی انگاره ...
  • برن، لوسیا و همکاران (۱۳۸۴). جهان اسطوره ها. ترجمه عباس ...
  • بهار، مهرداد (۱۳۸۴). از اسطوره تا تاریخ. تهران: چشمه.. ...
  • پرون، استیوارد (۱۳۸۱). اساطیر رم. ترجمه محمد باجلان فرخی. تهران: ...
  • پورخالقی چترودی، مهدخت (۱۳۸۰). «درخت زندگی و ارزش فرهنگی و ...
  • تواضعی، رسول (۱۳۷۳). «نقش و تاثیر عدد هفت در شاهنامه ...
  • جلالی نایینی، سید محمدرضا (۱۳۷۲). تحقیق و ترجمه و مقدمه ...
  • چالاک، سارا (۱۳۹۷). «ایزدبانوان اساطیری در قصه های عامیانه». پژوهش ...
  • حیدری، مرتضی (۱۳۹۶). «تبیین و تحلیل بن مایه های اساطیری ...
  • دادگی، فرنبغ (۱۳۸۹). بندهش. به کوشش مهرداد بهار. تهران: توس.. ...
  • دوبوکور، مونیک (۱۳۷۶). رمزهای زنده جان. ترجمه جلال ستاری. تهران: ...
  • دوستخواه، جلیل (۱۳۸۰). حماسه ایران، یادمانی از فراسوی هزاره ها. ...
  • راشد محصل، محمدتقی (۱۳۸۲). سروش یسن. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی ...
  • راماین (۱۳۵۰). به کوشش عبدالودود اظهر دهلوی. تهران: بنیاد فرهنگ ...
  • رضی، هاشم (۱۳۴۶). فرهنگ نام های اوستا. تهران: فروهر.. ...
  • روح الامینی، محمود (۱۳۶۱). «عدد هفت در اساطیر و ادیان». ...
  • سجادی راد، سید کریم و صدیقه سجادی راد (۱۳۹۰). «بررسی ...
  • سرکاراتی، بهمن (۱۳۸۵). سایه های شکارشده. تهران: طهوری.. ...
  • سعیدی، سهراب (۱۳۸۶). افسانه های هرمزگان. قم: سلسال.. ...
  • سیپک، ییری (۱۳۸۴). ادبیات فولکلور ایران. ترجمه محمد اخگری. تهران: ...
  • شایست نشایست (۱۳۹۰). آوانویسی و برگردان کتایون مزداپور. تهران: پژوهشگاه ...
  • شوالیه، ژان و آلن گربران (۱۳۷۸). فرهنگ نمادها. ج ۲. ...
  • شهریارنامه (۱۳۷۷). به کوشش غلامحسین بیگدلی. تهران: پیک فرهنگ.. ...
  • صبحی مهتدی، فضل الله (۱۳۸۷). قصه های صبحی. تهران: معین.. ...
  • طاهری، صدرالدین و زهره سلطان مرادی (۱۳۹۰). «گیاه زندگی در ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۹۴). شاهنامه. ج ۱ و ۳. به کوشش ...
  • فروید، زیگموند (۱۳۶۳). توتم و تابو. ترجمه ایرج باقربور. تهران: ...
  • فریزر، جیمز جورج (۱۳۸۷). شاخه زرین. ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: ...
  • قتالی، عبدالجلیل (۱۳۸۹). هفتاد افسانه از افسانه های بندر خمیر. ...
  • قصه های مشدی گلین خانم (۱۳۸۸). گردآوری الول ساتن. تهران: ...
  • کزازی، میرجلال الدین (۱۳۷۱). نامه باستان. تهران: سمت.. ...
  • کوشش، رحیم و امیررضا کفاشی (۱۳۹۰). «بررسی تطبیقی نمادینگی عناصر ...
  • گات ها (۱۳۷۸). به کوشش ابراهیم پورداوود. تهران: اساطیر.. ...
  • گریمال، پی یر (۱۳۶۷). فرهنگ اساطیر یونان و روم. ترجمه ...
  • گیل گمش(۱۳۸۹). برگردان احمد شاملو. تهران: چشمه.. ...
  • مادح، قاسم (۱۳۸۰). جهانگیرنامه. به کوشش ضیاء الدین سجادی. تهران: ...
  • مارزلف، اولریش (۱۳۹۱). طبقه بندی قصه های ایرانی. ترجمه کیکاووس ...
  • محجوب، محمدجعفر (۱۳۷۱). آفرین فردوسی. تهران: مروارید.. ...
  • محسنی، مرتضی و مریم ولی زاده (۱۳۹۰). «بن مایه های ...
  • مزداپور، کتایون (۱۳۷۸). داستان گرشاسب، تهمورس و جمشید، گل شاه ...
  • مظفریان، فرزانه (۱۳۹۱). «اسطوره و قصه های عامیانه». ادبیات عرفانی ...
  • وارنر، رکس (۱۳۸۹). دانش نامه اساطیر جهان. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل ...
  • والی، زهره (۱۳۷۹). هفت در قلمرو فرهنگ بشری. تهران: اساطیر.. ...
  • ویسپرد (۱۳۸۱). به کوشش ابراهیم پورداوود. تهران: اساطیر.. ...
  • هومر (۱۳۷۰). ایلیاد. ترجمه سعید نفیسی. تهران: علمی و فرهنگی.. ...
  • یاحقی، محمدجعفر (۱۳۸۶). فرهنگ اساطیر و داستان واره ها در ...
  • یسنا (۱۳۷۷). به کوشش ابراهیم پورداوود. تهران: اساطیر.. ...
  • یشت ها (۱۳۷۷). به کوشش ابراهیم پورداوود. تهران: اساطیر.. ...
  • یونگ، کارل گوستاو (۱۳۷۸). انسان و سمبول هایش. ترجمه محمود ...
  • آیدنلو، سجاد (۱۳۸۸). «هفت خان پهلوان». نشریه دانشکده ادبیات و ...
  • اسماعیل پور، ابوالقاسم (۱۳۸۷). اسطوره آفرینش در آیین مانی. تهران: ...
  • الیاده، میرچا (۱۳۸۹). رساله در تاریخ ادیان. تهران: سروش.. ...
  • انصاری زهرا و همکاران (۱۳۹۳). «بررسی و طبقه بندی انگاره ...
  • برن، لوسیا و همکاران (۱۳۸۴). جهان اسطوره ها. ترجمه عباس ...
  • بهار، مهرداد (۱۳۸۴). از اسطوره تا تاریخ. تهران: چشمه.. ...
  • پرون، استیوارد (۱۳۸۱). اساطیر رم. ترجمه محمد باجلان فرخی. تهران: ...
  • پورخالقی چترودی، مهدخت (۱۳۸۰). «درخت زندگی و ارزش فرهنگی و ...
  • تواضعی، رسول (۱۳۷۳). «نقش و تاثیر عدد هفت در شاهنامه ...
  • جلالی نایینی، سید محمدرضا (۱۳۷۲). تحقیق و ترجمه و مقدمه ...
  • چالاک، سارا (۱۳۹۷). «ایزدبانوان اساطیری در قصه های عامیانه». پژوهش ...
  • حیدری، مرتضی (۱۳۹۶). «تبیین و تحلیل بن مایه های اساطیری ...
  • دادگی، فرنبغ (۱۳۸۹). بندهش. به کوشش مهرداد بهار. تهران: توس.. ...
  • دوبوکور، مونیک (۱۳۷۶). رمزهای زنده جان. ترجمه جلال ستاری. تهران: ...
  • دوستخواه، جلیل (۱۳۸۰). حماسه ایران، یادمانی از فراسوی هزاره ها. ...
  • راشد محصل، محمدتقی (۱۳۸۲). سروش یسن. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی ...
  • راماین (۱۳۵۰). به کوشش عبدالودود اظهر دهلوی. تهران: بنیاد فرهنگ ...
  • رضی، هاشم (۱۳۴۶). فرهنگ نام های اوستا. تهران: فروهر.. ...
  • روح الامینی، محمود (۱۳۶۱). «عدد هفت در اساطیر و ادیان». ...
  • سجادی راد، سید کریم و صدیقه سجادی راد (۱۳۹۰). «بررسی ...
  • سرکاراتی، بهمن (۱۳۸۵). سایه های شکارشده. تهران: طهوری.. ...
  • سعیدی، سهراب (۱۳۸۶). افسانه های هرمزگان. قم: سلسال.. ...
  • سیپک، ییری (۱۳۸۴). ادبیات فولکلور ایران. ترجمه محمد اخگری. تهران: ...
  • شایست نشایست (۱۳۹۰). آوانویسی و برگردان کتایون مزداپور. تهران: پژوهشگاه ...
  • شوالیه، ژان و آلن گربران (۱۳۷۸). فرهنگ نمادها. ج ۲. ...
  • شهریارنامه (۱۳۷۷). به کوشش غلامحسین بیگدلی. تهران: پیک فرهنگ.. ...
  • صبحی مهتدی، فضل الله (۱۳۸۷). قصه های صبحی. تهران: معین.. ...
  • طاهری، صدرالدین و زهره سلطان مرادی (۱۳۹۰). «گیاه زندگی در ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۹۴). شاهنامه. ج ۱ و ۳. به کوشش ...
  • فروید، زیگموند (۱۳۶۳). توتم و تابو. ترجمه ایرج باقربور. تهران: ...
  • فریزر، جیمز جورج (۱۳۸۷). شاخه زرین. ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: ...
  • قتالی، عبدالجلیل (۱۳۸۹). هفتاد افسانه از افسانه های بندر خمیر. ...
  • قصه های مشدی گلین خانم (۱۳۸۸). گردآوری الول ساتن. تهران: ...
  • کزازی، میرجلال الدین (۱۳۷۱). نامه باستان. تهران: سمت.. ...
  • کوشش، رحیم و امیررضا کفاشی (۱۳۹۰). «بررسی تطبیقی نمادینگی عناصر ...
  • گات ها (۱۳۷۸). به کوشش ابراهیم پورداوود. تهران: اساطیر.. ...
  • گریمال، پی یر (۱۳۶۷). فرهنگ اساطیر یونان و روم. ترجمه ...
  • گیل گمش(۱۳۸۹). برگردان احمد شاملو. تهران: چشمه.. ...
  • مادح، قاسم (۱۳۸۰). جهانگیرنامه. به کوشش ضیاء الدین سجادی. تهران: ...
  • مارزلف، اولریش (۱۳۹۱). طبقه بندی قصه های ایرانی. ترجمه کیکاووس ...
  • محجوب، محمدجعفر (۱۳۷۱). آفرین فردوسی. تهران: مروارید.. ...
  • محسنی، مرتضی و مریم ولی زاده (۱۳۹۰). «بن مایه های ...
  • مزداپور، کتایون (۱۳۷۸). داستان گرشاسب، تهمورس و جمشید، گل شاه ...
  • مظفریان، فرزانه (۱۳۹۱). «اسطوره و قصه های عامیانه». ادبیات عرفانی ...
  • وارنر، رکس (۱۳۸۹). دانش نامه اساطیر جهان. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل ...
  • والی، زهره (۱۳۷۹). هفت در قلمرو فرهنگ بشری. تهران: اساطیر.. ...
  • ویسپرد (۱۳۸۱). به کوشش ابراهیم پورداوود. تهران: اساطیر.. ...
  • هومر (۱۳۷۰). ایلیاد. ترجمه سعید نفیسی. تهران: علمی و فرهنگی.. ...
  • یاحقی، محمدجعفر (۱۳۸۶). فرهنگ اساطیر و داستان واره ها در ...
  • یسنا (۱۳۷۷). به کوشش ابراهیم پورداوود. تهران: اساطیر.. ...
  • یشت ها (۱۳۷۷). به کوشش ابراهیم پورداوود. تهران: اساطیر.. ...
  • یونگ، کارل گوستاو (۱۳۷۸). انسان و سمبول هایش. ترجمه محمود ...
  • نمایش کامل مراجع