قهرمان سام نامه کیست و چرا می جنگد؟ (بررسی ساختار نبرد های قهرمان سام نامه)

در این مقاله با استفاده از روش ساختاری به بررسی جریان نبردهای سام، قهرمان سام ­نامه پرداخته­ ایم. بدین منظور ابتدا مجموعه ­نبردها در جدولی شامل پنج عامل کنش گر، انگیزه نبرد، رقیب جنگی، یاریگران و نتیجه نبرد آورده شده است. سپس با خلاصه­کردن داده­های جدول، به ۹ نتیجه کلی درباره ساختار نبردهای این منظومه رسیدیم. در مرحله بعد با تقلیل دادن این ۹ نتیجه کلی سه فرمول کلی­ تر به دست آمد. کارکرد اصلی نبردهای قهرمان سام نامه که قابلیت خلاصه­شدن در قالب چند فرمول ساده را دارد، برجسته­ کردن قهرمانی اغراق شده و همیشه ­پیروز است. جریان نبردها در یک بررسی غیر­طولی و با توجه به دو دسته اصلی فرستنده یا انگیزه از هم قابل تفکیک است. دسته اول شامل نبردهای قهرمان از آغاز داستان تا زمان راهی­شدن به سوی سرزمین شداد عاد و در ادامه، سلسله­ نبرد­های او با فغفور چین و سپاهیان اوست که با انگیزه عشق انجام می­شود و دسته دوم مجموعه نبردهای قهرمان با انگیزه­ های دینی و نیز برخی انگیزه­­های فرعی دیگر است. همچنین قهرمان سام نامه کنش گری مستقل است که از هیچ شاهی تبعیت نمی­کند و با در نظر گرفتن این نکته و فقدان هرگونه انگیزه ملی در این اثر، می­توان گفت سام­ نامه اثری حماسی نیست؛ بلکه داستان عاشقانه­ای است که دخالت سرایندگان آن در جهت شکل دادن به گفتمانی متاثر از باورها و اعتقادات خاص، باعث شکل­گرفتن اثری منحصربه­فرد با ساختار­های خاص خود شده است.

کلیدواژه ها:

Sam Nameh ، Battle ، Actant ، Religious motif ، سام نامه ، نبرد ، کنشگر ، انگیزه دینی