خطاب های انسانی و استعاره های مبتنی بر نام حیوانات در زبان گیلکی: رویکردی شناختی

در استعاره­های مبتنی بر نام حیوانات، ویژگی­های مختلف انسان با کارکرد تحقیر یا تحبیب در ساخت­های واژی- نحوی مختلف توصیف می­شود. هدف این جستار، بررسی کاربرد نام حیوانات در خطاب قرار دادن انسان، هم برای تحقیر و هم تحبیب، در زبان گیلکی (گونه اشکورات) و در چارچوب رویکرد شناختی است. برای گردآوری داده­ها، پرسش­نامه محقق­ساخته به کار رفته است. صد نفر از گویش­وران گیلکی اشکورات، فارغ از جنسیت و سن به روش خوشه­ای چند­مرحله­ای، برای حجم نمونه انتخاب شدند. به سبب آنکه نمونه­های تحقیق سواد کافی برای تکمیل پرسش­نامه نداشتند، روش مصاحبه ساخت­یافته به کار رفت. در این مصاحبه، پرسش­هایی پیرامون کاربرد یا عدم کاربرد نام ۵۸ حیوان به زبان گیلکی در خطاب قرار دادن انسان (زن یا مرد)، به گونه تحقیر یا تحبیب و وصف موقعیت با مثال مطرح شد. مقایسه نتایج این تحقیق با پژوهش­هایی مشابه در زبان­های دیگر، نشان­دهنده شباهت­ها و تفاوت­هایی است. شباهت­ها ناشی از انگیزه ای جهانی است که در قالب نظریه تجسد تبیین می­شود. همچنین، آگاهی از بافت فیزیکی و فرهنگی را می توان از دلایل عمده کاربرد اختصاصی عبارت­های استعاری در این زبان دانست.

کلیدواژه ها:

metaphor ، endearment and abuse ، Gilaki ، animal ، simile ، خطاب ، استعاره ، تحبیب و تحقیر ، گیلکی ، حیوان ، تشبیه