بازنمایی ارزش های خانوادگی و روابط جنسیتی در ضرب المثل های بلوچی

ضرب المثل ها نشان گر فرهنگ قومی هر جامعه هستند و با تامل بر آن ها می توان به تصویری عمیق و روشن تر از آن جامعه رسید. مراد پژوهش حاضر نیز در همین راستا، گردآوری و تفسیر مجموعه ای از ضرب المثل های بلوچی بوده که بیشتر ناظر به ارزش ها، باورها و اعتقادات مردم بلوچ در زمینه خانواده و به طور خاص روابط جنسیتی بوده اند. به این منظور، از دو روش مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. همچنین برای تحلیل بهتر مواد پژوهش، از یک رویکرد تفسیری بهره برده ایم. در این راستا، خوانش مثل های بلوچی در ارتباط با موضوع موردبحث، به احصای هفت مقوله محوری منجر شده است: ۱) حاکمیت و استمرار نظام پدرتبار و مردسالار؛ ۲) خویشاوندی قوم مدارانه و استمرار ساختارهای عشیره ای؛ ۳) تقدیس و ارج گذاری نقش والدین در تربیت و جامعه پذیری فرزندان؛ ۴) مهمان نوازی و پررنگ بودن ارتباطات اجتماعی مسئولانه؛ ۵) احترام و بزرگداشت کهن سالان و سالمندان؛ ۶) تاکید بر اهمیت جایگاه و مقام مادری؛ ۷) نگاه به زن در سایه سار مرد. درمجموع نیز یافته های پژوهش نشان می دهد که در میان عامه بلوچ ها به دلیل عدم رواج زبان نوشتاری بلوچی، ادبیات عامه و به خصوص ضرب المثل ها نقش پررنگی در جامعه پذیری، تربیت نسل ها، انتقال بین نسلی، هویت شناسی، بازتولید و تحکیم ارزش های خویشاوندی و جنسیتی دارد، و از این حیث در زمره ابزارهای فرهنگی برای حفظ و تداوم هویت و فرهنگ بلوچ ها محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

Folklore ، proverbs ، Baloch people ، family values ، gender relations ، فرهنگ عامه ، ضرب المثل ها ، قوم بلوچ ، ارزش های خانوادگی ، روابط جنسیتی.