شناسایی و سنجش کمی و کیفی ترکیبات پلی هیدروکسیلات نفتاکینونی پوسته و خار توتیای دریایی اکینومترا ماتایی خلیج فارس

اهداف: توتیاهای دریایی به دلیل اهمیت تجاری گنادشان در صنعت جهانی بسیار مورد مطالعه قرار گرفته اند. اگر چه بعد از برداشتن گنادهای خوراکی، باقی مانده پوسته ها و خارها به عنوان زباله غذایی بدون استفاده بیشتر دور ریخته می شود، اما پوسته ها دارای رنگدانه های پلی هیدروکسیلات- ۱و۴- نفتاکینون (PHNQ) متنوع هستند. هدف مطالعه حاضر، شناسایی و سنجش کمی و کیفی ترکیبات پلی هیدروکسیلات نفتاکینونی پوسته و خار توتیای دریایی اکینومترا ماتایی (Echinometra mathaei) خلیج فارس بود. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، گونه اکینومترا ماتایی برای نمونه توتیای دریایی مورد آزمایش، تشخیص داده شد. توتیاهای دریایی در فروردین ۱۳۹۳ از ساحل پارک زیتون واقع در جزیره قشم خلیج فارس جمع آوری شدند. رنگدانه های پوسته و خار به کمک هیدروکلریک اسید از توتیای دریایی استخراج شد. سپس کمیت ترکیبات نفتاکینونی به کمک روش طیف سنجی و با استفاده از اسپکتروفتومتری و کیفیت آنها با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع طیف سنج جرمی (LC-MS) و کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC) ارزیابی شد. تحلیل آماری داده ها با آزمون تحلیل واریانس و مقایسه میانگین با آزمون چنددامنه ای دانکن در سطح احتمال ۵% و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS ۱۹ و رسم نمودار با نرم افزار Excel ۲۰۱۳ انجام گرفت. یافته ها: بیشترین رنگدانه ها از نظر کمی، به ترتیب اسپینوکروم A، C، B و اکینوکروم A بودند. حضور رنگیزه های PHNQ موجود در رنگدانه ها، به ترتیب اسپینوکروم B و C، اکینوکروم A و اسپینوکروم A تایید شد. نتیجه گیری: حضور هر یک از چهار رنگیزه در رنگدانه های خار و پوسته با استفاده از روش های کمی و کیفی مورد تایید است. بیشترین رنگدانه ها به ترتیب، اسپینوکروم A، C، B و اکینوکروم A هستند.

کلیدواژه ها:

Polyhydroxylated Naphthoquinone ، LC-MS ، HPLC ، Sea Urchins ، پلی هیدروکسیلات نفتاکینون ، کروماتوگرافی مایع- طیف سنج جرمی ، کروماتوگرافی مایعی کارا ، توتیای دریایی